Định nghĩa
Ung thư tuyến tụy bắt đầu trong các mô của tuyến tụy
- một cơ quan ở bụng nằm theo chiều ngang phía sau phần dưới của dạ dày. Tuyến
tụy tiết ra các enzyme tiêu hóa và kích thích tố giúp điều tiết sự chuyển hóa đường.
Ung thư tuyến tụy thường có tiên lượng xấu, ngay cả
khi chẩn đoán sớm. Ung thư tuyến tụy thường lây lan nhanh và hiếm khi được phát
hiện ở giai đoạn đầu, đó là một lý do chính tại sao nó là nguyên nhân tử vong hàng
đầu ung thư. Các dấu hiệu và triệu chứng có thể không xuất hiện cho đến khi bệnh
ung thư tuyến tụy khá muộn và phẫu thuật cắt bỏ là không thể.
Các triệu chứng
Các dấu hiệu và triệu chứng của ung thư tuyến tụy thường
không xảy ra cho đến khi bệnh nặng. Khi các dấu hiệu và triệu chứng xuất hiện,
có thể bao gồm:
Đau bụng trên có thể lan tới lưng.
Vàng da và lòng trắng mắt.
Chán ăn.
Giảm trọng lượng.
Trầm cảm.
Các cục máu đông.
Khám bác sĩ nếu có trải nghiệm giảm cân không giải
thích được, đau bụng, vàng da, hoặc các dấu hiệu và triệu chứng đó làm phiền.
Nhiều bệnh và các điều kiện khác với ung thư tụy có thể gây ra dấu hiệu và các
triệu chứng tương tự, do đó, bác sĩ có thể kiểm tra các điều kiện này cũng như đối
với ung thư tuyến tụy.
Nguyên nhân
Không rõ những gì gây ra ung thư tuyến tụy.
Tìm hiểu về tuyến tụy
Tuyến tụy là dài khoảng 15 cm và trông giống như một
quả lê. Tụy tạng là một phần quan trọng của hệ thống tiêu hóa. Nó tiết ra kích
thích tố, bao gồm insulin, giúp cho quá trình chuyển hóa đường. Và nó tạo ra dịch
tiêu hóa để giúp cơ thể tiêu hóa thức ăn.
Các loại ung thư tuyến tụy
Ung thư tuyến tụy xảy ra khi các tế bào trong tuyến
tụy phát triển đột biến gen. Những đột biến này làm cho các tế bào phát triển
không kiểm soát được và tiếp tục sống sau khi các tế bào bình thường chết. Những
tế bào này tích lũy có thể hình thành một khối u.
Các loại tế bào tham gia vào ung thư tuyến tụy giúp
xác định điều trị tốt nhất. Các loại ung thư tuyến tụy bao gồm:
Ung thư hình thành trong các ống tuyến tụy
(adenocarcinoma). Tế bào đường ống dẫn của tuyến tụy giúp sản xuất dịch tiêu hóa.
Đa số bệnh ung thư tuyến tụy là ung thư biểu mô tuyến. Đôi khi những khối u ung
thư được gọi là ngoại tiết.
Ung thư hình thành trong các tế bào sản xuất nội tiết
tố. Ung thư hình thành trong các tế bào sản xuất hormone của tuyến tụy được gọi
là ung thư nội tiết. Ung thư nội tiết tuyến tụy thì rất hiếm.
Yếu tố nguy cơ
Yếu tố có thể làm tăng nguy cơ ung thư tuyến tụy bao
gồm:
Lớn tuổi, đặc biệt là trên 60 tuổi.
Chủng tộc da đen.
Thừa cân hoặc béo phì
Viêm tuyến tụy mãn tính.
Bệnh tiểu đường.
Lịch sử gia đình hội chứng di truyền có thể làm tăng
nguy cơ ung thư, trong đó có đột biến gen BRCA2, hội chứng Peutz - Jeghers, hội
chứng Lynch và u ác nốt ruồi lành tính không điển hình gia đình (FAMMM)
Cá nhân hay tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư tuyến
tụy.
Hút thuốc.
Các biến chứng
Khi tiến triển ung thư tuyến tụy, nó có thể gây biến
chứng như:
Vàng da. Ung thư tụy từ các khối ung thư ống mật gan
có thể gây vàng da. Dấu hiệu bao gồm da vàng và mắt, nước tiểu có màu tối và màu
phân nhạt.
Bác sĩ có thể đề nghị đặt ống stent bên trong ống mật
để giữ nó mở. Trong một số trường hợp bắc cầu có thể cần thiết để tạo ra cách mới
cho mật chảy từ gan đến ruột.
Đau. Một khối u đang phát triển có thể nhấn vào dây
thần kinh ở bụng, gây ra đau có thể trở thành nghiêm trọng. Thuốc giảm đau có
thể giúp cảm thấy thoải mái hơn. Xạ trị có thể giúp khối u ngừng tăng trưởng tạm
thời.
Trong trường hợp nặng, bác sĩ có thể đề nghị một thủ
tục để đưa cồn vào các dây thần kinh kiểm soát đau ở bụng. Các dây thần kinh ngừng
gửi tín hiệu đau lên não.
Tắc nghẽn đường ruột. Ung thư tụy phát triển ép vào
thành tá tràng, có thể chặn dòng chảy của thức ăn tiêu hóa từ dạ dày - ruột
non.
Bác sĩ có thể khuyên nên đặt ống stent trong ruột
non để giữ nó mở. Hoặc phẫu thuật bắc cầu có thể là cần thiết để đính kèm dạ dày
đến một điểm thấp hơn trong ruột không bị ung thư.
Giảm trọng lượng. Một số yếu tố có thể gây ra giảm cân
ở những người bị ung thư tuyến tụy. Buồn nôn và nôn gây ra bởi phương pháp điều
trị ung thư hoặc khối u nhấn vào dạ dày có thể làm cho khó để ăn. Hoặc cơ thể có
thể khó chuyển hóa các chất dinh dưỡng từ thức ăn đúng cách.
Bổ sung enzyme tuyến tụy có thể được đề nghị để hỗ
trợ tiêu hóa. Hãy cố gắng duy trì trọng lượng bằng cách thêm calo, nơi có thể ăn
và giờ ăn làm dễ chịu và thoải mái nhất có thể.
Kiểm tra và chẩn đoán
Chẩn đoán ung thư tuyến tụy
Nếu bác sĩ nghi ngờ ung thư tuyến tụy, có thể có một
hoặc nhiều xét nghiệm sau đây để chẩn đoán bệnh ung thư:
Siêu âm. Siêu âm sử dụng sóng âm để tạo ra hình ảnh
của các cơ quan nội tạng, bao gồm cả tuyến tụy. Các cảm biến siêu âm (bộ chuyển
đổi) được đặt trên bụng trên để có được hình ảnh.
Vi tính cắt lớp (CT scan). CT scan tạo hình ảnh để
giúp bác sĩ hình dung cơ quan nội tạng. Trong một số trường hợp, có thể dùng
thuốc nhuộm tĩnh mạch ở cánh tay để giúp làm nổi bật các khu vực bác sĩ muốn thấy.
Cộng hưởng từ (MRI). MRI sử dụng từ trường mạnh và sóng
vô tuyến để tạo ra hình ảnh của tuyến tụy.
Nội soi ngược (ERCP). Quy trình này sử dụng một loại
thuốc nhuộm để làm nổi bật đường tuyến tụy. Trong ERCP, một ống nội soi nhẹ nhàng
xuống cổ họng, qua dạ dày và thành phần trên của ruột non. Không khí được sử dụng
để làm tăng rộng đường ruột để bác sĩ có thể dễ dàng nhìn thấy lỗ của tuyến tụy
và ống mật. Thuốc nhuộm sau đó bơm vào ống dẫn thông qua một ống nhỏ (catheter)
đi qua nội soi này. Cuối cùng, X quang chụp hoặc mẫu mô tế bào (sinh thiết) có
thể được thu thập trong quá trình ERCP.
Siêu âm nội soi (EUS). EUS sử dụng thiết bị siêu âm để
tạo hình ảnh của tuyến tụy từ bên trong bụng. Thiết bị siêu âm được truyền qua ống
nội soi vào dạ dày để có những hình ảnh. Bác sĩ cũng có thể thu thập mẫu tế bào
(sinh thiết) trong EUS.
Chụp mật qua da (PTC). PTC sử dụng một loại thuốc
nhuộm để làm nổi bật các đường mật trong gan. Bác sĩ cẩn thận chèn một kim nhỏ
vào gan và tiêm thuốc nhuộm vào đường mật. X quang đặc biệt (fluoroscope) theo
dõi thuốc nhuộm khi nó di chuyển qua ống dẫn.
Loại bỏ một mẫu mô để thử nghiệm (sinh thiết). Sinh
thiết là một thủ tục loại bỏ một mẫu mô nhỏ từ tuyến tụy để kiểm tra dưới kính
hiển vi. Mẫu sinh thiết có thể thu được bằng cách chèn cây kim qua da vào tuyến
tụy. Hoặc nó có thể được thực hiện bằng cách sử dụng siêu âm nội soi để dẫn các
công cụ đặc biệt vào tuyến tụy và mẫu tế bào có thể được lấy để xét nghiệm.
Mức độ ung thư tuyến tụy
Sau khi chẩn đoán ung thư tuyến tụy được xác nhận, bác
sĩ sẽ làm việc để xác định mức độ, hoặc giai đoạn của ung thư. Giai đoạn ung thư
sẽ giúp xác định những phương pháp điều trị có sẵn. Để xác định giai đoạn của
ung thư tuyến tụy, bác sĩ có thể khuyên nên:
Nội soi để xem bên trong cơ thể. Nội soi sử dụng ống
với một máy quay phim để khám phá tuyến tụy và các mô xung quanh. Bác sĩ phẫu
thuật sẽ thực hiện nội soi thông qua một vết rạch ở bụng. Các máy ảnh truyền
video đến một màn hình trong phòng điều hành. Điều này cho phép bác sĩ tìm dấu
hiệu ung thư đã lan rộng trong bụng.
Kiểm tra hình ảnh. Có thể bao gồm chụp X quang, CT và
MRI.
Xét nghiệm máu. Bác sĩ có thể xét nghiệm máu tìm các
protein cụ thể (đánh dấu khối u) từ các tế bào ung thư tuyến tụy. Protein được
sử dụng trong ung thư tuyến tụy được gọi là CA19-9. Một vài nghiên cứu chỉ ra rằng
mức CA19-9 cao hơn, bệnh ung thư cao hơn. Nhưng thử nghiệm không phải luôn luôn
đáng tin cậy, và nó không rõ kết quả kiểm tra CA19-9 như thế nào là tốt nhất. Một
số bác sĩ đánh giá mức độ trước, trong và sau điều trị. Những người khác sử dụng
nó để đánh giá tiên lượng.
Các giai đoạn của ung thư tuyến tụy
Giai đoạn I. Ung thư là chỉ giới hạn ở tuyến tụy.
Giai đoạn II. Ung thư đã lan rộng ra khỏi tuyến tụy đến
các mô lân cận và các cơ quan và có thể đã lây lan đến các hạch bạch huyết.
Giai đoạn III. Ung thư đã lan rộng ra khỏi tuyến tụy
đến các mạch máu lớn trên tuyến tụy và có thể đã lan đến các hạch bạch huyết.
Giai đoạn IV. Ung thư đã lan vượt xa tụy, như gan,
phổi và màng bao quanh các cơ quan bụng (phúc mạc).
Phương pháp điều trị và thuốc
Điều trị ung thư tuyến tụy phụ thuộc vào các giai đoạn
và vị trí của ung thư cũng như tuổi tác, sức khỏe tổng thể và sở thích cá nhân.
Mục tiêu đầu tiên của điều trị ung thư tuyến tụy là để loại trừ ung thư khi có
thể. Khi không phải là một lựa chọn, trọng tâm có thể về phòng chống phát triển
ung thư tuyến tụy, và biến chứng. Khi ung thư tuyến tụy tiến triển và phương pháp
điều trị không có khả năng cung cấp lợi ích, bác sĩ có thể gợi ý những cách để
làm giảm triệu chứng và làm cho thoải mái như có thể.
Phẫu thuật
Phẫu thuật có thể là lựa chọn nếu ung thư tuyến tụy
giới hạn trong tuyến tụy. Phẫu thuật được sử dụng ở những người bị ung thư tuyến
tụy bao gồm:
Phẫu thuật khối u trong đầu tụy. Nếu ung thư tuyến tụy
nằm trong đầu của tuyến tụy, có thể xem xét phẫu thuật gọi là thủ tục Whipple
(pancreatoduodenectomy). Thủ tục liên quan đến Whipple loại bỏ đầu tuyến tụy, cũng
như một phần của (tá tràng) ruột non, túi mật và một phần ống mật. Một phần của
dạ dày có thể được gỡ bỏ. Bác sĩ phẫu thuật nối lại các phần còn lại của dạ dày,
tuyến tụy và ruột để cho phép tiêu hóa thức ăn.
Phẫu thuật Whipple mang nguy cơ nhiễm trùng và chảy
máu. Sau khi phẫu thuật, một số người trải nghiệm buồn nôn và nôn có thể xảy ra
nếu đổ đầy dạ dày khó khăn. Mong đợi sự hồi phục lâu dài sau khi thủ tục
Whipple, sẽ dành 10 ngày trở lên tại bệnh viện và sau đó hồi phục trong vài tuần
ở nhà.
Phẫu thuật khối u đuôi tuyến tụy và cơ thể. Phẫu thuật
để loại bỏ đuôi của tụy tạng hoặc đuôi và một phần nhỏ của cơ thể được gọi là
pancreatectomy. Bác sĩ phẫu thuật cũng có thể loại bỏ lá lách. Phẫu thuật mang
nguy cơ chảy máu và nhiễm trùng.
Nghiên cứu cho thấy phẫu thuật ung thư tuyến tụy ít
khi có thể gây ra các biến chứng, khi được thực hiện bởi bác sĩ phẫu thuật có
kinh nghiệm. Đừng ngần ngại hỏi về kinh nghiệm của bác sĩ phẫu thuật với phẫu
thuật ung thư tuyến tụy. Nếu có bất kỳ nghi ngờ, cần một ý kiến thứ hai.
Xạ trị
Xạ trị sử dụng chùm tia năng lượng cao để tiêu diệt
tế bào ung thư. Có thể được chỉ định phương pháp điều trị phóng xạ trước khi hoặc
sau khi phẫu thuật ung thư, thường kết hợp với hóa trị. Hoặc, bác sĩ có thể
khuyên nên kết hợp các phương pháp điều trị phóng xạ và hóa trị khi ung thư không
thể được điều trị bằng phẫu thuật.
Xạ trị có thể đến từ một máy bên ngoài cơ thể, hoặc
nó có thể được đặt bên trong cơ thể gần mô bệnh ung thư. Bức xạ trị liệu cũng có
thể được sử dụng trong phẫu thuật.
Hóa trị
Hóa trị là sử dụng thuốc để giúp tiêu diệt tế bào
ung thư. Hóa trị có thể được tiêm vào tĩnh mạch hoặc dùng bằng đường uống. Có
thể được chỉ định một loại thuốc hóa trị liệu, hoặc có thể sự kết hợp của các
loại thuốc hóa trị.
Hóa trị cũng có thể được kết hợp với liệu pháp bức xạ.
Bức xạ thường được sử dụng để điều trị bệnh ung thư đã lan ra ngoài tuyến tụy,
nhưng chỉ cho các cơ quan gần đó và không đến các vùng xa của cơ thể. Sự kết hợp
này cũng có thể được sử dụng sau khi phẫu thuật để giảm nguy cơ ung thư tuyến tụy
có thể tái diễn.
Ở những người bị ung thư tuyến tụy giai đoạn nặng, hóa
trị có thể được kết hợp với liệu pháp thuốc nhắm mục tiêu.
Điều trị nhắm mục tiêu
Mục tiêu sử dụng các loại thuốc điều trị tấn công cụ
thể các tế bào ung thư. Các thuốc mục tiêu erlotinib (Tarceva), nhắm chất hóa học
tín hiệu tế bào ung thư phát triển và phân chia. Erlotinib thường được kết hợp
với hóa trị liệu để sử dụng ở những người bị ung thư tuyến tụy giai đoạn muộn.
Các thuốc điều trị nhắm mục tiêu đang được điều tra
trong các thử nghiệm lâm sàng.
Thử nghiệm lâm sàng
Thử nghiệm lâm sàng nghiên cứu để thử các hình thức điều
trị mới, chẳng hạn như các loại thuốc mới, phương pháp tiếp cận mới để điều trị
phẫu thuật hoặc bức xạ, và các phương pháp mới như liệu pháp gen. Nếu điều trị đang
được nghiên cứu chứng minh là an toàn hơn hoặc hiệu quả hơn phương pháp điều trị
hiện nay, nó có thể trở thành tiêu chuẩn mới về chăm sóc.
Thử nghiệm lâm sàng không thể đảm bảo chữa bệnh, và
có thể có tác dụng phụ nghiêm trọng hoặc bất ngờ. Mặt khác, các thử nghiệm lâm
sàng điều trị ung thư được giám sát chặt chẽ để đảm bảo đang tiến hành như một
cách an toàn nhất có thể.
Nói chuyện với bác sĩ về những gì có thể được thử
nghiệm lâm sàng thích hợp.
Phương pháp điều trị mới trong các thử nghiệm lâm sàng
bao gồm:
Các loại thuốc ngăn chặn ung thư từ các mạch máu mới
phát triển. Phương pháp điều trị thuốc mục tiêu làm việc bằng cách chặn mạch máu
mới để ung thư phát triển được gọi là chất ức chế tạo mạch. Nếu không có các mạch
máu mới, tế bào ung thư có thể không đủ dưỡng chất cần thiết để phát triển. Các
mạch máu cũng cung cấp cho tế bào ung thư con đường lây lan sang các bộ phận khác
của cơ thể.
Vắc-xin ung thư tuyến tụy. Vắc xin ung thư đang được
nghiên cứu để điều trị ung thư, hơn là ngăn ngừa bệnh như vắc xin truyền thống.
Điều trị vắc xin ung thư sử dụng chiến lược khác nhau để tăng cường hệ thống miễn
dịch để giúp nó nhận ra tế bào ung thư như những kẻ xâm nhập. Các nghiên cứu về
vắc-xin ung thư tuyến tụy vẫn đang trong giai đoạn rất sớm.
Thay thế thuốc
Nếu đã được chẩn đoán ung thư tuyến tụy, có thể thử
tất cả các điều trị có sẵn để chữa bệnh ung thư. Nhiều người bị bệnh ung thư
chuyển sang thuốc bổ sung và thay thế khi y học thông thường cung cấp rất ít cơ
hội chữa khỏi bệnh. Không có phương pháp điều trị bổ sung hoặc thay thế đã được
tìm thấy có hiệu quả điều trị ung thư tuyến tụy.
Nhưng phương pháp điều trị thuốc bổ sung và thay thế
có thể giúp đỡ các dấu hiệu và triệu chứng gặp phải do ung thư hoặc phương pháp
điều trị ung thư. Nói chuyện với bác sĩ về các tùy chọn.
Phương pháp điều trị thay thế để giúp đối phó
Những người bị bệnh ung thư thường xuyên gặp căng thẳng.
Một số nghiên cứu cho thấy căng thẳng phổ biến hơn ở những người bị ung thư tuyến
tụy hơn là ở những người bị các loại ung thư khác. Nếu đang đau khổ, có thể khó
ngủ và thấy mình không ngừng suy nghĩ về ung thư. Có thể cảm thấy giận dữ hay
buồn.
Thảo luận về cảm xúc với bác sĩ. Các chuyên gia có
thể giúp thông qua cảm xúc và giúp đưa ra chiến lược đối phó. Trong một số trường
hợp, thuốc có thể giúp đỡ.
Phương pháp điều trị bổ sung và thay thế cũng có thể
giúp đối phó với triệu chứng. Ví dụ như:
Nghệ thuật trị liệu.
Tập thể dục.
Thiền.
Âm nhạc trị liệu.
Bài tập thư giãn.
Tâm linh.
Nói chuyện với bác sĩ nếu đang quan tâm đến phương
pháp điều trị bổ sung và thay thế.
Đối phó và hỗ trợ
Mặc dù không có câu trả lời dễ dàng cho người đối phó
với bệnh ung thư tuyến tụy, một số các đề nghị sau đây có thể giúp:
Tìm hiểu những gì cần biết về bệnh tật. Tìm hiểu đầy
đủ về ung thư để giúp thực hiện các quyết định chăm sóc. Hãy hỏi bác sĩ về các
chi tiết của bệnh ung thư và tùy chọn điều trị. Hãy hỏi các nguồn đáng tin cậy
về thông tin thêm. Địa điểm tốt để bắt đầu bao gồm Viện Ung thư Quốc gia.
Lắp ráp một hệ thống hỗ trợ. Hỏi gia đình, bạn bè giúp
hình thành một mạng lưới hỗ trợ. Gia đình, bạn bè có thể cảm thấy bất lực và không
chắc chắn sau khi chẩn đoán. Hãy nghĩ về những điều có thể muốn được giúp đỡ,
chẳng hạn như chuẩn bị bữa ăn, vận chuyển đến các cuộc hẹn.
Tìm một người nào đó để nói chuyện. Mặc dù bạn bè và
gia đình có thể là các đồng minh tốt nhất, trong một số trường hợp gặp khó
trong đối phó với các cú sốc của chẩn đoán, nói chuyện với một cố vấn, nhân viên
xã hội y tế, hoặc mục vụ tôn giáo, nhân viên tư vấn có thể hữu ích.
Kết nối với những người sống sót ung thư khác. Có thể
thấy sự thoải mái nói chuyện với các nạn nhân bệnh ung thư khác.
Hãy đến với các vấn đề bệnh tật. Đến với thực tế khó
khăn vì ung thư tuyến tụy sẽ có khả năng gây tử vong. Đối với một số người, có
một niềm tin mạnh mẽ hoặc ý thức về một điều gì lớn hơn bản thân họ làm cho quá
trình này dễ dàng hơn. Những người khác tìm kiếm tư vấn từ một ai đó hiểu bệnh đe
dọa cuộc sống, chẳng hạn như một nhân viên xã hội, tâm lý học, y tế hoặc giáo sĩ.
Nhiều người cũng thực hiện các bước để đảm bảo rằng cuối cùng - mong muốn được
biết đến cuộc sống và được tôn trọng bằng cách viết ra mong muốn và thảo luận về
chúng với những người thân yêu.
Xem xét nhà chăm sóc đặc biệt. Chăm sóc cung cấp các
tiện nghi và hỗ trợ cho bệnh nhân và người thân giai đoạn cuối. Chăm sóc cho phép
gia đình và bạn bè - với sự trợ giúp của y tá, nhân viên xã hội và tình nguyện
viên được đào tạo - để chăm sóc và an ủi một người thân tại nhà hoặc tại nhà chăn
sóc. Nó cũng cung cấp hỗ trợ xã hội và tinh thần cho những người bị bệnh và những
người thân. Mặc dù hầu hết mọi người chăm sóc vẫn tại nhà riêng, chương trình có
sẵn trong hầu hết mọi nơi - kể cả các nhà dưỡng lão và các trung tâm hỗ trợ
sinh sống.
Phòng chống
Mặc dù không có cách nào chứng minh để ngăn ngừa ung
thư tuyến tụy, có thể thực hiện các bước để giảm nguy cơ, bao gồm:
Bỏ hút thuốc. Nếu hút thuốc, bỏ thuốc lá. Nói chuyện
với bác sĩ về các chiến lược để giúp dừng lại, bao gồm các nhóm hỗ trợ, thuốc và
liệu pháp thay thế nicotine. Nếu không hút thuốc, không bắt đầu.
Duy trì trọng lượng khỏe mạnh. Nếu đang có trọng lượng
khỏe mạnh, làm việc để duy trì nó. Nếu cần phải giảm cân, mục tiêu cho ổn định,
giảm cân chậm 0,5 hoặc 1 kg một tuần. Kết hợp tập thể dục hàng ngày với một chế
độ ăn nhiều rau, trái cây và ngũ cốc với khẩu phần nhỏ hơn để giúp giảm cân.
Tập thể dục. Mục tiêu 30 phút tập luyện trên hầu hết
các ngày. Nếu không tập thể dục, bắt đầu từ từ và lên đến mục tiêu.
Chọn chế độ ăn uống khỏe mạnh. Chế độ ăn uống đầy đủ
các loại trái cây nhiều màu sắc và các loại rau và ngũ cốc có thể giúp giảm
nguy cơ ung thư.
theo dieu tri
