Định nghĩa
Viêm phúc mạc là bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc nấm
phúc mạc, một màng mỏng giống như bức thành bên trong bụng và bao gồm các cơ
quan trong ổ bụng. Nhiễm trùng có thể là một biến chứng của thẩm phân phúc mạc.
Nó cũng có thể được gây ra bởi sự tích tụ chất dịch phúc mạc, nhiễm trùng khác,
viêm hoặc chấn thương.
Dù nguyên nhân nào, viêm phúc mạc đòi hỏi phải được
chăm sóc y tế để chống nhiễm trùng, nếu cần thiết, để điều trị bất kỳ vấn đề y
tế cơ bản. Điều trị viêm phúc mạc thường liên quan đến thuốc kháng sinh và
trong một số trường hợp, phẫu thuật. Nếu không điều trị, viêm phúc mạc có thể dẫn
đến nhiễm trùng khắp cơ thể nghiêm trọng đe dọa tính mạng.
Nếu thẩm phân phúc mạc, có thể giúp ngăn ngừa viêm
phúc mạc bằng vệ sinh tốt trước, trong và sau khi lọc máu.
Các triệu chứng
Các dấu hiệu và triệu chứng của viêm phúc mạc bao gồm:
Đau bụng.
Đầy hơi hay một cảm giác no (chướng) ở bụng.
Sốt.
Buồn nôn và ói mửa.
Chán ăn.
Tiêu chảy.
Lượng nước tiểu thấp.
Khát.
Không có khả năng trung đại tiện.
Mệt mỏi.
Nếu được thẩm phân phúc mạc, các triệu chứng viêm phúc
mạc cũng bao gồm:
Có mây trong chất lỏng lọc.
Đốm trắng, sợi hoặc khối (fibrin) trong dịch thẩm tách.
Viêm phúc mạc có thể đe dọa tính mạng nếu không được
điều trị kịp thời. Liên hệ với bác sĩ ngay lập tức nếu bị đau nặng hoặc đau ở bụng,
đầy hơi bụng, hoặc cảm giác đầy kết hợp với:
Sốt.
Buồn nôn và ói mửa.
Lượng nước tiểu thấp.
Khát.
Không có khả năng trung đại tiện.
Nếu được thẩm phân phúc mạc, liên hệ với nhà cung cấp
chăm sóc sức khỏe ngay lập tức nếu dung dịch lọc là mây đục, nếu nó chứa đốm trắng,
sợi hoặc khối, hoặc nếu nó có mùi bất thường, đặc biệt là nếu các khu vực xung
quanh ống thông màu đỏ hoặc đau đớn. Đây có thể là dấu hiệu của viêm phúc mạc.
Nguyên nhân
Nhiễm trùng phúc mạc có thể xảy ra vì nhiều lý do. Dưới
đây là những nguyên nhân phổ biến nhất của viêm phúc mạc:
Chạy thận phúc mạc. Lọc loại bỏ các chất thải và nước
dư thừa từ máu khi thận không còn đủ làm như vậy. Với thẩm phân phúc mạc, mạng
lưới các mạch máu nhỏ trong bụng (phúc mạc) được sử dụng để lọc máu. Viêm phúc
mạc là biến chứng thường gặp nhất liên quan đến thẩm phân phúc mạc. Sự nhiễm trùng
có thể xảy ra trong quá trình thẩm phân phúc mạc do môi trường xung quanh không
sạch, vệ sinh kém, thiết bị ô nhiễm.
Sự tích tụ dịch. Bệnh có tổn thương gan gây ra, chẳng
hạn như xơ gan, có thể dẫn đến một số lượng lớn dịch tích tụ trong ổ bụng (cổ
trướng). Sự tích tụ dịch dễ bị nhiễm vi khuẩn. Đây là loại viêm phúc mạc được gọi
là viêm phúc mạc tự phát.
Khi điều kiện y tế khác dẫn đến nhiễm trùng là nguyên
nhân gây viêm phúc mạc, nó được gọi là viêm phúc mạc thứ phát. Những nguyên nhân
bao gồm:
Tạng bị vỡ, thủng ổ loét dạ dày hay đại tràng. Bất kỳ
vấn đề có thể cho phép vi khuẩn vào thành phúc mạc thông qua một lỗ ở đường tiêu
hóa.
Viêm tụy. Viêm tụy nhiễm trùng có thể dẫn đến viêm
phúc mạc nếu vi khuẩn lan ra ngoài tuyến tụy.
Viêm túi thừa. Viêm túi thừa có thể gây viêm phúc mạc,
nếu một trong những túi vỡ, đổ chất thải đường ruột vào bụng.
Chấn thương. Chấn thương có thể gây viêm phúc mạc bằng
cách cho phép vi khuẩn hoặc hóa chất từ các bộ phận khác của cơ thể vào phúc mạc.
Yếu tố nguy cơ
Những yếu tố làm tăng nguy cơ viêm phúc mạc bao gồm:
Chạy thận phúc mạc. Viêm phúc mạc phổ biến trong số
những người trải qua thẩm phân phúc mạc.
Điều kiện y tế khác. Điều kiện y tế sau đây làm tăng
nguy cơ viêm phúc mạc phát triển: xơ gan, viêm ruột thừa, bệnh Crohn, viêm loét
dạ dày, viêm túi thừa và viêm tụy.
Lịch sử viêm phúc mạc. Khi đã có viêm phúc mạc, nguy
cơ phát triển nó một lần nữa cao hơn một người chưa bao giờ bị viêm phúc mạc.
Các biến chứng
Nếu không điều trị, viêm phúc mạc có thể mở rộng ra
ngoài phúc mạc:
Nhiễm trùng. Nhiễm trùng huyết. Nhiễm trùng huyết là
một tình trạng đe dọa tính mạng tiến triển nhanh chóng có thể gây sốc và suy cơ
quan.
Kiểm tra và chẩn đoán
Để chẩn đoán viêm phúc mạc, bác sĩ sẽ nói chuyện về
bệnh sử và kiểm tra. Khi viêm phúc mạc kết hợp với thẩm phân phúc mạc, các dấu
hiệu và triệu chứng, đặc biệt là mây chất lỏng lọc, có thể là đủ cho bác sĩ chẩn
đoán bệnh trạng.
Trong trường hợp viêm phúc mạc, trong đó nhiễm trùng
có thể là kết quả của điều kiện y tế khác (viêm phúc mạc thứ phát) hoặc trong đó
nhiễm trùng phát sinh từ sự tích tụ chất dịch trong ổ bụng (viêm phúc mạc tự phát),
bác sĩ có thể khuyên nên thử nghiệm sau đây để xác định chẩn đoán:
Phân tích chất dịch phúc mạc. Sử dụng kim nhỏ, bác
sĩ có thể lấy mẫu các chất lỏng trong phúc mạc (chọc). Nếu có viêm phúc mạc, kiểm
tra chất lỏng này có thể hiển thị tăng tế bào bạch cầu, thường chỉ ra nhiễm trùng
hoặc viêm. Chất dịch cũng có thể tiết lộ sự hiện diện của vi khuẩn.
Xét nghiệm máu. Mẫu máu có thể được rút ra và gửi đến
phòng thí nghiệm để kiểm tra số lượng bạch cầu xem có cao. Cũng có thể được thực
hiện để xác định xem có vi khuẩn trong máu.
Kiểm tra hình ảnh. Bác sĩ có thể sử dụng X quang để
kiểm tra lỗ hoặc lỗ khác ở đường tiêu hóa. Siêu âm cũng có thể được sử dụng.
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể sử dụng vi tính cắt lớp (CT scan) thay vì
tia X.
Các xét nghiệm ở trên cũng có thể cần thiết nếu đang
được thẩm phân phúc mạc và chẩn đoán viêm phúc mạc là không chắc chắn sau kiểm
tra lâm sàng, kiểm tra chất dịch lọc.
Phương pháp điều trị và thuốc
Để điều trị viêm phúc mạc, bác sĩ có thể sẽ kê toa
thuốc kháng sinh để chống nhiễm trùng và ngăn ngừa lây lan. Cách thức và thời
gian điều trị kháng sinh phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng và loại
viêm màng bụng.
Có thể cần được nhập viện vì viêm phúc mạc do nhiễm
trùng từ các vấn đề y tế khác (viêm phúc mạc thứ phát). Phẫu thuật thường cần thiết
để loại bỏ mô bị nhiễm bệnh, điều trị các nguyên nhân cơ bản của nhiễm trùng và
ngăn ngừa các nhiễm trùng lây lan.
Nếu đang trải qua thẩm phân phúc mạc và có viêm phúc
mạc, bác sĩ có thể khuyên nên được chạy thận trong một cách khác trong vài ngày
trong khi chữa bệnh nhiễm trùng. Nếu viêm phúc mạc vẫn tiếp diễn hoặc tái phát,
có thể cần phải dừng thẩm phân phúc mạc hoàn toàn và chuyển sang hình thức lọc
máu khác.
Phong cách sống và biện pháp khắc phục
Nếu được thẩm phân phúc mạc, bác sĩ có thể cung cấp
các hướng dẫn về tự chăm sóc viêm phúc mạc và cung cấp thuốc kháng sinh và các
vật tư khác để điều trị viêm phúc mạc ở nhà. Nếu nghi ngờ có thể có viêm phúc mạc,
liên hệ với bác sĩ ngay lập tức.
Phòng chống
Thông thường, viêm phúc mạc liên quan đến thẩm phân
phúc mạc là do vi trùng xung quanh ống thông. Nếu được thẩm phân phúc mạc, thực
hiện các bước sau đây để ngăn ngừa viêm phúc mạc:
Rửa tay, bao gồm bên dưới móng tay và giữa các ngón
tay, trước khi chạm vào ống thông.
Làm sạch da xung quanh ống thông với chất khử trùng
hàng ngày.
Nếu đã có viêm phúc mạc tự phát trước, hoặc nếu có sự
tích tụ chất dịch phúc mạc do một vấn đề y tế như xơ gan, bác sĩ có thể kê toa
thuốc kháng sinh để phòng ngừa viêm phúc mạc.
Theo dieu tri
