Định nghĩa
Rung nhĩ là nhịp tim bất thường và thường có nhịp thất
nhanh, và thường gây giảm lượng máu đến mô cơ thể. Trong quá trình rung nhĩ, tâm
nhĩ co bóp hỗn loạn và dẫn xuống tâm thất đột xuất. Các triệu chứng của rung
nhĩ bao gồm tim đập nhanh, khó thở và yếu.
Cơn rung nhĩ có thể đến và đi, hoặc có thể rung nhĩ
mạn tính. Mặc dù rung nhĩ chính nó thường không đe dọa tính mạng, nó là một vấn
đề y tế nghiêm trọng mà đôi khi đòi hỏi phải điều trị khẩn cấp. Nó có thể dẫn đến
biến chứng. Điều trị rung nhĩ có thể bao gồm thuốc và can thiệp khác để cố gắng
làm thay đổi hệ thống điện của tim.
Các triệu chứng
Rung nhĩ làm cho tim bơm máu một cách không hiệu quả.
Nó có thể không có khả năng bơm đủ máu ra cơ thể với mỗi lần tim đập.
Một số người bị rung nhĩ không có triệu chứng và không
biết tình trạng của họ cho đến khi nó được phát hiện trong kiểm tra thường quy.
Những người có các triệu chứng rung nhĩ có thể trải nghiệm:
Đánh trống ngực, cảm giác nhịp tim khó chịu bất thường,
hoặc lắc lư trong lồng ngực.
Giảm huyết áp.
Cảm thấy yếu.
Chóng mặt.
Nhầm lẫn.
Khó thở.
Đau ngực.
Rung nhĩ có thể là:
Không thường xuyên. Trong trường hợp này nó được gọi
là rung nhĩ kịch phát. Có thể có triệu chứng xuất hiện và thoái lui, kéo dài
trong vài phút đến vài giờ và sau đó tự kết thúc.
Mãn tính. Với rung nhĩ mạn tính, nhịp tim luôn luôn
bất thường.
Nếu có bất kỳ triệu chứng của rung nhĩ, hẹn với bác
sĩ. Bác sĩ sẽ có thể cho biết các triệu chứng được gây ra bởi rung nhĩ hoặc loạn
nhịp tim khác.
Nếu bị đau ngực, tìm kiếm sự trợ giúp y tế khẩn cấp
ngay lập tức. Đau ngực có thể báo hiệu đang có một cơn đau tim.
Nguyên nhân
Tim bao gồm bốn ngăn, hai ngăn trên (tâm nhĩ) và hai
buồng dưới (tâm thất). Trong buồng trên bên phải của tim (tâm nhĩ phải) là một
nhóm các tế bào được gọi là nút xoang. Đây là nơi điều hòa nhịp tim tự nhiên. Nút
xoang tạo xung thúc đẩy bắt đầu mỗi nhịp đập của tim.
Thông thường, dẫn truyền đầu tiên qua tâm nhĩ và sau
đó qua đường kết nối giữa các buồng trên và dưới của tim được gọi là nút nhĩ thất
(AV). Khi tín hiệu đi qua tâm nhĩ, nhĩ co bóp bơm máu từ tâm nhĩ xuống tâm thất.
Khi tín hiệu đi qua nút AV đến tâm thất, tâm thất co, bơm máu cho cơ thể.
Trong rung nhĩ, các buồng trên của tim (tâm nhĩ) có
tín hiệu điện hỗn loạn. Kết quả là, nó rung lên. Nút AV - kết nối điện giữa tâm
nhĩ và tâm thất bị quá tải với xung lực cố gắng để qua đến tâm thất. Các tâm thất
cũng co bóp nhanh chóng, nhưng không nhanh như tâm nhĩ. Lý do là nút AV giống
như một đường cao tốc trên đoạn đường nối - chỉ để xe ô tô có thể vào từng lúc.
Kết quả là nhịp tim nhanh và không đều. Nhịp tim
rung nhĩ có thể nằm trong khoảng từ 100 đến 175 nhịp một phút. Phạm vi bình thường
đối với nhịp tim là 60 đến 100 nhịp một phút.
Tổn thương cho cấu trúc tim là nguyên nhân phổ biến
nhất của rung nhĩ. Nguyên nhân có thể bị rung nhĩ bao gồm:
Tăng huyết áp.
Đau tim.
Van tim bất thường.
Khuyết tật tim bẩm sinh.
Tuyến giáp hoạt động quá mức hoặc sự mất cân bằng
trao đổi chất khác.
Tiếp xúc với các chất kích thích như cafein, thuốc
hoặc thuốc lá, rượu.
Hội chứng bệnh nút xoang - chức năng tạo nhịp tim tự
nhiên không đúng.
Khí phế thũng, bệnh phổi khác.
Phẫu thuật tim trước đây.
Nhiễm vi rút.
Bệnh viêm phổi, phẫu thuật hoặc bệnh khác.
Ngưng thở khi ngủ.
Tuy nhiên, một số những người bị rung nhĩ không có bất
kỳ khuyết tật hoặc tổn thương tim, tình trạng gọi là rung nhĩ đơn độc. Rung nhĩ
duy nhất, nguyên nhân thường không rõ ràng, và các biến chứng nghiêm trọng rất
hiếm.
Cuồng động nhĩ tương tự như rung nhĩ, nhưng nhịp điệu
nhĩ có tổ chức hơn và ít lộn xộn hơn so với các mô hình bất thường phổ biến với
rung nhĩ. Đôi khi có thể có rung nhĩ phát triển thành cuồng nhĩ và ngược lại. Các
triệu chứng, nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ bị cuồng nhĩ tương tự như những
người bị rung nhĩ. Đột quỵ là một mối quan tâm với rung nhĩ. Cuồng nhĩ, rung
nhĩ thường không đe dọa tính mạng khi nó được xử lý đúng cách.
Các yếu tố nguy cơ
Tuổi lớn hơn nguy cơ phát triển bệnh rung nhĩ hơn.
Bệnh tim mạch. Bất cứ ai có bệnh tim, bao gồm cả vấn
đề về vantim, lịch sử cơn đau tim và phẫu thuật tim, tăng nguy cơ bị rung nhĩ.
Tăng huyết áp. Tăng huyết áp, đặc biệt là nếu nó không
được kiểm soát tốt với thay đổi lối sống hoặc các loại thuốc, có thể làm tăng
nguy cơ bị rung nhĩ.
Điều kiện mãn tính khác. Những người có vấn đề về
tuyến giáp, ngưng thở khi ngủ và các vấn đề y tế khác làm tăng nguy cơ bị rung
nhĩ.
Uống rượu. Đối với một số người, uống rượu có thể kích
hoạt cơn rung nhĩ. Uống rượu - uống trong hai giờ đối với nam, bốn với phụ nữ -
có thể đặt vào nguy cơ cao hơn.
Lịch sử gia đình. Tăng nguy cơ rung nhĩ trong một số
gia đình.
Các biến chứng
Đôi khi rung nhĩ có thể dẫn đến các biến chứng sau đây:
Tai biến mạch máu não. Trong rung nhĩ, nhịp điệu hỗn
loạn có thể gây ra máu ứ đọng trong tâm nhĩ và các cục máu đông hình thành. Nếu
cục máu đông trong máu, nó có thể đi từ tim đến não. Có thể chặn lưu lượng máu,
gây ra cơn đột quỵ.
Các nguy cơ của đột quỵ trong bệnh rung nhĩ phụ thuộc
vào tuổi (có nguy cơ cao theo độ tuổi) và vào việc có huyết áp cao, tiểu đường,
hoặc có tiền sử suy tim hoặc đột quỵ trước đó, và các yếu tố khác. Các thuốc như
chất làm loãng máu có thể làm giảm đáng kể nguy cơ đột quỵ hoặc thiệt hại cho các
cơ quan khác gây ra bởi cục máu đông.
Suy tim. Đặc biệt là nếu rung nhĩ không được kiểm soát,
có thể làm suy yếu tim, dẫn đến suy tim -
tình trạng trong đó tim không thể bơm máu đủ để đáp ứng nhu cầu của cơ
thể.
Kiểm tra và chẩn đoán
Để chẩn đoán bệnh rung nhĩ, bác sĩ có thể làm các xét
nghiệm có liên quan đến những điều sau đây:
Điện tâm đồ (ECG). Thử nghiệm không xâm lấn, miếng dán
với dây (điện cực) được gắn liền với da để đo xung điện phát ra bởi tim. Xung được
ghi nhận là sóng hiển thị trên một màn hình hoặc in ra giấy.
Theo dõi Holter. Đây là máy di động ghi lại tất cả
nhịp đập tim. Đeo dưới quần áo. Nó ghi lại thông tin về hoạt động điện của tim
một hoặc hai ngày. Có thể nhấn một nút nếu cảm thấy các triệu chứng, vì vậy bác
sĩ có thể biết nhịp tim có mặt tại thời điểm đó.
Ghi sự kiện. Thiết bị này tương tự như Holter ngoại
trừ không phải tất cả nhịp đập tim được ghi lại. Có hai loại máy ghi: sử dụng điện
để truyền tín hiệu từ máy ghi trong khi trải qua các triệu chứng. Loại hình khác
được đeo tất cả các thời gian (trừ khi tắm) miễn là một tháng. Ghi sự kiện đặc
biệt hữu ích trong chẩn đoán rối loạn nhịp xảy ra vào những thời điểm không thể
đoán trước.
Siêu âm tim. Thử nghiệm không xâm lấn, các sóng âm được
sử dụng để tạo ra một hình ảnh video của tim. Sóng âm được hướng vào tim từ một
thiết bị đầu dò. Các sóng âm tim dội lại được phản ánh thông qua thành ngực và
xử lý điện tử để cung cấp hình ảnh video của tim chuyển động, để phát hiện bệnh
cấu trúc tim cơ bản.
Xét nghiệm máu. Xét nghiệm giúp bác sĩ loại ra vấn đề
tuyến giáp hoặc các chất khác trong máu có thể dẫn đến rung nhĩ.
Chụp X quang. X quang giúp bác sĩ thấy tình trạng của
phổi và tim. Bác sĩ cũng có thể sử dụng X quang để chẩn đoán các vấn đề khác hơn
là rung nhĩ có thể giải thích các dấu hiệu và triệu chứng.
Phương pháp điều trị và thuốc
Ở một số người, một sự kiện cụ thể hoặc điều kiện cơ
bản, chẳng hạn như là rối loạn tuyến giáp, có thể gây ra rung nhĩ. Nếu vấn đề kích
hoạt rung nhĩ có thể được điều trị, có thể không có vấn đề về nhịp tim nữa - hoặc
ít nhất có một thời gian khá tốt. Nếu các triệu chứng khó chịu hoặc nếu điều này
là cơn đầu tiên của rung nhĩ, bác sĩ có thể cố gắng để thiết lập lại nhịp điệu
của tim.
Các tùy chọn điều trị tốt nhất sẽ phụ thuộc vào đã có
rung nhĩ bao lâu, các triệu chứng khó chịu và nguyên nhân cơ bản gây rung nhĩ.
Nói chung, mục tiêu của việc điều trị rung nhĩ là:
Thiết lập lại nhịp điệu hoặc kiểm soát tốc độ.
Ngăn chặn các cục máu đông.
Chiến lược bác sĩ lựa chọn phụ thuộc vào nhiều yếu tố,
bao gồm cả các vấn đề khác với tim và nếu có thể dùng thuốc kiểm soát nhịp tim.
Trong một số trường hợp, có thể cần một phương pháp điều trị xâm lấn hơn, chẳng
hạn như phẫu thuật hoặc thủ tục sử dụng ống thông.
Lập lại nhịp điệu của tim
Lý tưởng nhất, để điều trị rung nhĩ, nhịp tim và nhịp
điệu được thiết lập lại bình thường. Để khắc phục tình trạng, bác sĩ có thể thiết
lập nhịp điệu thường xuyên (nhịp xoang) bằng cách sử dụng một thủ tục gọi là khử
rung (cardioversion), tùy thuộc vào nguyên nhân của rung nhĩ. Khủ rung có thể được
thực hiện theo hai cách:
Khủ rung nhĩ với thuốc. Dạng khủe rung này sử dụng các
thuốc gọi là các thuốc chống loạn nhịp để giúp phục hồi nhịp xoang bình thường.
Tùy thuộc vào tình trạng tim, bác sĩ có thể khuyên nên cố gắng dùng loại thuốc
tiêm tĩnh mạch hoặc uống để trả về nhịp điệu bình thường. Điều này thường được
thực hiện trong bệnh viện với sự giám sát liên tục bằng máy theo dõi nhịp tim.
Nếu nhịp tim trở lại bình thường, bác sĩ thường sẽ kê đơn chống loạn nhịp tim.
Khử rung nhĩ bằng điện. Trong thủ tục này, sốc điện được
thực hiện thông qua các bản cực, các bản cực được đặt trên ngực. Sốc làm dừng
hoạt động điện của tim trong giây lát. Khi tim bắt đầu đập lại, hy vọng nó trở
lại nhịp điệu bình thường. Thủ tục được thực hiện với thuốc an thần, vì vậy không
cảm thấy bị điện giật.
Trước khi khử rung tim, có thể được dùng thuốc làm
loãng máu như warfarin (Coumadin), trong vài tuần để giảm nguy cơ cục máu đông
và đột quỵ. Trừ khi các cơn rung nhĩ kéo dài ít hơn 24 tiếng đồng hồ, sẽ cần phải
dùng warfarin ít nhất 4 - 6 tuần sau khi khử rung tim để ngăn chặn cục máu đông
hình thành ngay cả sau khi tim trở lại nhịp điệu bình thường. Warfarin là một
loại thuốc mạnh có thể có tác dụng phụ nguy hiểm nếu không thực hiện đúng theo
chỉ dẫn của bác sĩ. Nếu có bất kỳ mối quan tâm về việc dùng thuốc warfarin, nói
chuyện với bác sĩ.
Hoặc, thay vì dùng warfarin, có thể siêu âm tim -
ngay trước khi khủ rung.
Duy trì nhịp tim bình thường
Sau khi khử rung tim bằng điện, thuốc chống loạn nhịp
tim thường được chỉ định để giúp ngăn chặn các cơn rung nhĩ trong tương lai. Các
thuốc thường được sử dụng bao gồm:
Amiodarone (Cordarone, Pacerone).
Dronedarone (Maltaq).
Propafenone (Rythmol).
Sotalol (Betapace).
Dofetilide (Tikosyn).
Flecainide (Tambocor).
Mặc dù các thuốc này có thể giúp duy trì nhịp tim bình
thường ở nhiều người, nó có thể gây ra các tác dụng phụ, bao gồm:
Buồn nôn.
Chóng mặt.
Mệt mỏi.
Hiếm khi, nó có thể gây ra rối loạn nhịp thất - rối
loạn nhịp đe dọa tính mạng có nguồn gốc trong các buồng thất. Các loại thuốc này
có thể cần thiết vô thời hạn. Ngay cả với các thuốc, cơ hội cơn rung nhĩ khác là
cao.
Kiểm soát nhịp tim rung nhĩ đôi khi không thể. Sau đó,
mục tiêu là làm chậm nhịp tim từ 60 đến 100 nhịp một phút (tỷ lệ kiểm soát). Kiểm
soát tốc độ tim có thể đạt được theo hai cách:
Thuốc. Các bác sĩ kê đơn thuốc digoxin (Lanoxin). Nó
có thể kiểm soát nhịp tim lúc nghỉ ngơi, nhưng không phải là tốt trong thời
gian hoạt động. Hầu hết mọi người yêu cầu bổ sung hoặc thay thế thuốc, như thuốc
chẹn kênh canxi hoặc thuốc chẹn beta. Thuốc hạ huyết áp khác, chẳng hạn như ức
chế men chuyển (ACE), cũng đôi khi được dùng để làm giảm huyết áp và giảm nguy
cơ biến chứng rung nhĩ.
Cắt bỏ. Nếu thuốc không hiệu quả, hoặc có tác dụng
phụ, cắt bỏ nút AV có thể lựa chọn. Các thủ tục liên quan đến việc áp dụng năng
lượng tần số vô tuyến để cắt bỏ con đường kết nối các khoang trên và dưới của
tim (nút AV), ống thông dùng để tiêu diệt khu vực mô nhỏ này.
Thủ tục ngăn tâm nhĩ gửi các xung điện đến tâm thất.
Các tâm nhĩ tiếp tục rung, và thuốc chống đông máu vẫn còn cần thiết. Máy tạo
nhịp tim sau đó được cấy ghép để thiết lập nhịp điệu bình thường. Sau khi cắt bỏ
nút nhĩ thất, sẽ cần phải tiếp tục dùng thuốc làm loãng máu để giảm nguy cơ đột
quỵ, bởi vì nhịp tim vẫn là rung nhĩ.
Thông tim và thủ tục phẫu thuật
Đôi khi thuốc hoặc sốc điện để điều trị rung nhĩ không
hiệu quả. Trong những trường hợp này, bác sĩ có thể đề nghị thủ tục để phá hủy
các vùng mô tim gây ra các tín hiệu điện bất thường và khôi phục lại nhịp điệu
bình thường. Các tùy chọn này có thể bao gồm:
Cắt bỏ bằng tần số vô tuyến. Năng lượng tần số vô
tuyến được hướng đến các điểm thông qua một ống thông đưa vào động mạch háng và
luồn đến tim. Ống thông này được sử dụng để tiêu diệt các điểm, các mô sẹo để các
tín hiệu điện bất thường thành bình thường. Điều này khắc phục được rối loạn nhịp
tim mà không cần dùng thuốc hoặc thiết bị cấy ghép. Trong một số trường hợp, các
loại ống thông có thể đóng băng mô tim (phương pháp áp lạnh) được sử dụng.
Thủ tục gây mê phẫu thuật. Thủ tục được thực hiện
trong một cuộc phẫu thuật tim hở. Sử dụng dao mổ, các bác sĩ tạo ra một số vết
rạch chính xác trong buồng trên của tim để tạo ra mô sẹo. Bởi vì các vết sẹo không
mang điện, nó cản trở xung điện đi lạc gây ra rung nhĩ. Tần số vô tuyến hoặc phương
pháp áp lạnh cũng có thể được sử dụng để tạo ra những vết sẹo, và có một số biến
thể của kỹ thuật phẫu thuật. Các thủ tục có tỷ lệ thành công cao, nhưng bởi vì
nó thường đòi hỏi phải phẫu thuật tim hở, nó thường được dành cho những người
không đáp ứng với phương pháp điều trị khác hoặc khi nó có thể được thực hiện
trong thời gian phẫu thuật tim cần thiết khác, chẳng hạn như phẫu thuật bắc cầu
động mạch vành hoặc sửa chữa van tim. Một số người cần cấy ghép máy tạo nhịp
tim sau phẫu thuật.
Ngăn ngừa cục máu đông
Hầu hết những người bị rung nhĩ hoặc những người đang
trải qua phương pháp điều trị nhất định đối với rung nhĩ có nguy cơ đặc biệt
cao cục máu đông có thể dẫn đến đột quỵ. Nguy cơ này thậm chí còn cao hơn nếu bệnh
tim khác có mặt cùng với rung nhĩ. Bác sĩ có thể kê toa thuốc làm loãng máu (chống
đông máu) như:
Warfarin (Coumadin). Nếu đang quy định warfarin, cẩn
thận theo hướng dẫn của bác sĩ về dùng nó. Warfarin là một loại thuốc mạnh có
thể có tác dụng phụ nguy hiểm. Cần phải làm xét nghiệm máu thường xuyên để theo
dõi tác dụng của warfarin.
Dabigatran (Pradaxa). Một tùy chọn khác để ngăn ngừa
cục máu đông là dabigatran. Dabigatran hiệu quả như warfarin khi ngăn ngừa cục
máu đông có thể dẫn đến đột quỵ, và không yêu cầu xét nghiệm máu để chắc chắn rằng
đang nhận được liều thích hợp. Hãy nói chuyện với bác sĩ về dabigatran là một
thay thế cho warfarin nếu lo ngại về nguy cơ đột quỵ.
Rivaroxaban (Xarelto). Rivaroxaban là một loại thuốc
chống đông máu hiệu quả như warfarin để ngăn ngừa đột quỵ. Rivaroxaban là một
loại thuốc mỗi ngày một lần. Giống như bất kỳ thuốc chống đông máu khác, hãy làm
theo hướng dẫn dùng thuốc của bác sĩ một cách cẩn thận và không ngừng dùng
rivaroxaban mà không nói chuyện với bác sĩ đầu tiên.
Có thể cần phải dùng thuốc để ngăn ngừa cục máu đông,
thêm vào thuốc được thiết kế để điều trị nhịp tim không đều. Nhiều người thích
nghi chịu đựng với rung nhĩ và thậm chí không biết nó - vì vậy có thể cần thuốc
chống đông máu suốt đời ngay cả sau khi nhịp tim đã được khôi phục lại bình thường.
Lối sống và các biện pháp khắc phục
Có thể cần phải thay đổi lối sống để cải thiện sức
khỏe tổng thể của tim, đặc biệt là để ngăn ngừa hoặc điều trị các vấn đề như
huyết áp cao. Bác sĩ có thể đề nghị nên:
Ăn thực phẩm khỏe cho tim.
Sử dụng ít muối, có thể giúp hạ huyết áp.
Tăng hoạt động thể chất.
Bỏ hút thuốc.
Tránh uống rượu nhiều hơn một ly đối với phụ nữ và hơn
hai ly cho đàn ông một ngày.
Phòng chống
Có một số điều có thể làm để cố gắng ngăn chặn rung
nhĩ thường xuyên. Có thể cần giảm hoặc loại bỏ các thức uống chứa caffeine và cồn
từ chế độ ăn uống, bởi vì đôi khi nó có thể kích hoạt cơn rung nhĩ. Dùng thuốc
là phải cẩn thận. Một số, chẳng hạn như thuốc cảm có chứa pseudoephedrine, có
chứa các chất kích thích có thể gây ra rung nhĩ. Ngoài ra, một số loại thuốc
OTC có thể có tương tác nguy hiểm với các thuốc chống loạn nhịp tim.
