Được gọi khi tám tuần hoặc lâu hơn, co thể gây ra: Sổ
mũi hay nghẹt mũi, thở khò khè, ợ nóng hoặc chua trong miệng, ho máu trong trường
hợp hiếm hoi.
Định
nghĩa
Được gọi là ho mãn tính khi ho kéo dài tám tuần hoặc
lâu hơn. Ngoài việc thể chất bị rối loạn, ho kinh niên có thể xa lánh gia đình
và đồng nghiệp, làm hỏng giấc ngủ và để lại cảm giác tức giận và thất vọng.
Đôi khi có thể khó xác định được vấn đề gây ra ho mãn
tính, những nguyên nhân phổ biến nhất của ho mãn tính là chảy nước mũi sau, hen
suyễn và trào ngược acid dạ dày - một triệu chứng thường gặp của bệnh trào ngược
dạ dày thực quản (GERD). Ho mãn tính thường biến mất khi các vấn đề cơ bản được
xử lý.
Các
triệu chứng
Ho mạn tính có thể xảy ra với các dấu hiệu và triệu
chứng, có thể bao gồm:
Sổ mũi hay nghẹt mũi.
Cảm giác chất lỏng chạy xuống phía sau cổ họng.
Thở khò khè và khó thở.
Ợ nóng hoặc hương vị chua trong miệng.
Trong trường hợp hiếm hoi có ho ra máu.
Ho mãn tính thường được định nghĩa là ho kéo dài tám
tuần hoặc nhiều hơn, nhưng bất cứ ho dai dẳng nào cũng có thể phá vỡ cuộc sống.
Đi khám bác sĩ nếu ho kéo dài, đặc biệt là ho có đờm hoặc máu, làm nhiễu loạn
giấc ngủ, hoặc ảnh hưởng đến công việc hay các mối quan hệ.
Nguyên
nhân
Ho bắt đầu khi các chất gây kích ứng như acid dạ dày,
chất nhầy, xịt tóc, nước hoa, thậm chí nhiều gia vị thực phẩm kích thích dây thần
kinh trong đường hô hấp.
Ho thường xuyên là điều bình thường, nó giúp làm sạch
các chất ngoại lai và tiết từ phổi và ngăn ngừa nhiễm trùng. Tuy nhiên, ho với
thời gian kéo dài thường là kết quả của một vấn đề tiềm ẩn. Ví dụ bao gồm:
Chảy nước mũi sau
Mỗi ngày, tuyến ở mũi và xoang sản xuất chất nhầy vào
cổ họng, làm sạch và ẩm đoạn mũi. Thông thường chất lỏng tiết ra được nuốt vào
mà không biết nó, nhưng khi có nhiều hơn bình thường do dị ứng, nhiễm trùng, lạnh
hoặc do xoang có thể cảm thấy nó tích lũy ở mặt sau của cổ họng.
Chất nhờn dư thừa này, có thể gây dị ứng và viêm gây
ra phản xạ ho. Nếu chảy nước mũi sau mãn tính, ho có thể trở thành mãn tính. Mặc
dù chảy nước mũi sau thường sạch, có thể không bao giờ có triệu chứng.
Hen phế quản
Đây là một nguyên nhân phổ biến của ho mãn tính ở người
lớn và nguyên nhân hàng đầu ở trẻ em. Thông thường, ho xảy ra với thở khò khè và
khó thở, nhưng trong bệnh hen, ho chỉ là triệu chứng. Ho có liên quan đến các mùa,
xuất hiện sau một nhiễm trùng đường hô hấp trên, hoặc trở nên tồi tệ hơn khi tiếp
xúc với không khí lạnh hoặc hóa chất nào đó hoặc nước hoa.
Trào ngược dạ dày (GERD)
Trong điều kiện không thông thường, acid dạ dày chảy
ngược trở lại ống kết nối dạ dày và cổ họng (thực quản). Việc kích thích liên tục
trong thực quản, cổ họng và thậm chí phổi có thể dẫn đến ho mãn tính. Trào ngược
acid thường gây ra chứng ợ nóng và chua, nhưng gần một nửa những người trào ngược
không có triệu chứng ho.
Nhiễm trùng đường hô hấp
Ho có thể kéo dài sau khi hết các triệu chứng của cảm
lạnh, cảm cúm, viêm phổi hoặc nhiễm trùng khác của đường hô hấp trên. Trong một
số trường hợp, điều này có thể xảy ra do bệnh kéo dài. Đôi khi, ngay cả khi nhiễm
trùng đã biến mất, đường thở có thể vẫn còn bị viêm và do đó nhạy cảm đặc biệt
với chất kích thích.
Thuốc huyết áp
Angiotensin - ức chế men chuyển (ACE ), thường được
chỉ định đối với bệnh tăng huyết áp và suy tim, được biết là gây ho mãn tính
trong khoảng 20 phần trăm những người dùng thuốc. Thông thường, ho bắt đầu
trong vòng một tuần sau khi bắt đầu điều trị, nhưng đôi khi nó có thể không ho
lên đến sáu tháng. Và ho thường kéo dài vài ngày sau khi dừng thuốc, nó cũng có
thể kéo dài tới một tháng hoặc hơn.
Viêm phế quản mãn tính
Viêm đường hô hấp chính (ống phế quản) lâu dài có thể
gây ra tắc nghẽn, khó thở, thở khò khè, ho và đổi màu đờm. Bởi vì hầu hết mọi
người với viêm phế quản mãn tính hiện tại hoặc trước đây hút thuốc lá, ho thường
là một dấu hiệu của tổn hại tới phổi và đường hô hấp.
Giãn phế quản
Đây là một tình trạng nghiêm trọng mãn tính về phổi,
trong đó nở rộng của ống phế quản bất thường ảnh hưởng đến khả năng làm sạch chất
nhờn từ phổi. Gần như luôn viêm phổi, mặc dù có thể không đủ nghiêm trọng. Các
dấu hiệu và triệu chứng bao gồm ho và đổi màu đờm hoặc máu trong đờm, khó thở và
mệt mỏi.
Ung thư phổi
Chỉ có một tỷ lệ phần trăm nhỏ những người bị ho mãn
tính bị ung thư phổi, và nhất là hiện tại hoặc trước đây hút thuốc. Nếu đờm có
chứa máu, hãy gặp bác sỹ.
Yếu
tố nguy cơ
Bất cứ ai cũng có thể phát triển ho mãn tính, nhưng
những yếu tố này là nguy cơ:
Hút thuốc lá
Hiện tại hoặc trước đây hút thuốc là một trong những
yếu tố nguy cơ hàng đầu của ho mãn tính. Thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc lá
cũng có thể dẫn đến ho và tổn thương phổi.
Giới tính
Bởi vì phụ nữ thường có phản xạ ho nhạy cảm hơn, họ
có nhiều khả năng phát triển ho mãn tính.
Các
biến chứng
Một cơn ho dai dẳng có thể hết. Hành động ho làm cạn
kiệt dự trữ năng lượng và phá vỡ giấc ngủ. Ho mạn tính cũng có thể gây ra:
Nhức đầu.
Chóng mặt.
Quá nhiều mồ hôi.
Không thể giũ được tiểu tiện.
Bị gãy xương sườn, đặc biệt là ở phụ nữ với xương dễ
vỡ.
Các
xét nghiệm và chẩn đoán
Ba nguyên nhân phổ biến hàng đầu của ho mãn tính -
chảy nước mũi sau, hen suyễn và acid trào ngược, các bác sĩ thường có thể xác định
được vấn đề cơ bản thông qua phản ứng để điều trị hơn là kiểm tra. Nếu điều trị
ho cho một vấn đề cụ thể, chẩn đoán được xác nhận. Điều trị bao gồm:
Thuốc kháng histamine và thuốc thông mũi cho chảy nước
mũi sau.
Thuốc hít hoặc thuốc xịt mũi để chữa hen.
Thuốc giảm acid trào ngược.
Nếu phương pháp này trở thành thất vọng với quá trình
thử nghiệm, có thể cần một hoặc một số các xét nghiệm sau đây:
X quang ngực. X quang không tiết lộ những lý do phổ
biến nhất của ho, nó có thể được sử dụng để kiểm tra ung thư phổi và các bệnh
phổi khác.
Chụp cắt lớp vi tính (CT scan). CT scan dùng x quang
từ nhiều góc độ khác nhau và sau đó kết hợp chúng lại để tạo thành hình ảnh mặt
cắt ngang. Kỹ thuật này có thể cung cấp chi tiết hơn về phổi. CT scan cũng có
thể được sử dụng để kiểm tra sâu răng, nhiễm trùng xoang.
Xét nghiệm chức năng phổi. Đơn giản, không xâm lấn. Đôi
khi cũng có thể có bài kiểm gắng sức khi nghi ngờ hen, trong đó kiểm tra hít thở
có thể trước và sau khi hít thuốc methacholine.
Nội soi. Xét nghiệm này sử dụng ống linh hoạt, trang
bị ánh sáng và camera để hình dung cấu trúc bên trong cơ thể. Thủ tục này dùng
thuốc tê như lidocain phun vào mũi họng. Có thể được cho thuốc an thần hoặc thuốc
giảm đau để làm thủ tục ít khó chịu.
Nội soi mũi. Thử nghiệm này bao gồm việc chèn một cáp
quang nhỏ vào lỗ mũi để đánh giá tình trạng của niêm mạc mũi và các lỗ đến
xoang. CT scan xoang thường được thực hiện đầu tiên.
Nội soi dạ dày thực quản. Trong thử nghiệm này, ống
soi được thông xuống họng vào thực quản để kiểm tra các dấu hiệu của trào ngược
axit trong dạ dày và thực quản.
Soi phế quản. Trong thử nghiệm này, ống soi được thông
xuống khí quản để kiểm tra các ống phế quản cho các dấu hiệu nhiễm trùng hoặc tắc
nghẽn.
Phương
pháp điều trị và thuốc
Điều trị ho mãn tính với một nguyên nhân thường là đơn
giản. Khi ho không thể được xác định được vấn đề gây ra nó, điều trị trở nên khó
giải quyết.
Thuốc
kháng histamine và thuốc thông mũi
Thuốc kháng histamine và thuốc thông mũi thường được
kết hợp như tiêu chuẩn điều trị cho các bệnh dị ứng và chảy nước mũi sau. Thuốc
kháng histamine thế hệ mới có thể hiệu quả trong điều trị ho hơn thế hệ cũ mà
không làm buồn ngủ.
Hít corticosteroids
Các thuốc chống viêm được điều trị hiệu quả nhất cho
bệnh hen và bệnh hen có liên quan đến ho, nhưng việc sử dụng thuốc giãn phế quản
hít cũng có thể được yêu cầu. Sử dụng dài hạn corticosteroid có thể làm tăng
nguy cơ mỏng da, vết bầm, loãng xương và đục thủy tinh thể.
Thuốc
để điều trị acid trào ngược
Khi thay đổi lối sống không kết quả, có thể cần điều
trị bằng thuốc ức chế bơm proton, ngăn chặn sản xuất acid và cho phép thời gian
để chữa lành các mô thực quản. Toa thuốc ức chế bơm proton bao gồm:
Esomeprazole (Nexium).
Lansoprazole (Prevacid).
Omeprazole (Prilosec).
Pantoprazole (Protonix).
Rabeprazole (Aciphex).
Khi lý do ho không được biết, bác sĩ có thể kê thuốc
giảm ho triệu chứng hoặc một loại thuốc làm thư giãn các đoạn thông khí trong
phổi.
Phong
cách sống và biện pháp khắc phục
Hút thuốc lá. Nhiều loại ho mãn tính gây ra hoặc trở
nên tồi tệ bởi hút thuốc lá. Bỏ thuốc lá có thể giúp đỡ đáng kể, như có thể tránh
khói thuốc. Nói chuyện với bác sĩ về một chương trình ngừng hút thuốc lá toàn
diện bao gồm:
Hỗ trợ xã hội.
Tư vấn dinh dưỡng.
Nicotin kẹo cao su .
Thuốc men.
Acid trào ngược. Ho do acid trào ngược thường có thể
được điều trị bằng thay đổi lối sống. Chúng bao gồm:
Duy trì một trọng lượng khỏe mạnh.
Ăn bữa nhỏ hơn và thường xuyên ăn hơn.
Tránh gây ợ nóng như rượu, chocolate, bạc hà và các
loại thực phẩm chiên.
Chờ 3 - 4 giờ sau bữa ăn trước khi nằm xuống.
Nâng cao đầu giường.
Giảm ho. Một số sản phẩm mua không cần toa có thể giúp
kiểm soát ho, nhưng không tác dụng gì cho các nguyên nhân. Ví dụ bao gồm:
Chà ngực với chất có chứa long não hoặc tinh dầu bạc
hà.
Xirô ho, đặc biệt là có chứa dextromethorphan.
Thuốc ho.
Mật ong, đặc biệt là trong nước nóng hoặc trà.
Theo điều trị
