Định nghĩa
Viêm khớp dạng thấp là một bệnh viêm mãn
tính mà hầu hết thường ảnh hưởng đến các khớp nhỏ ở bàn tay và bàn chân. Không
giống như thiệt hại của viêm xương khớp, viêm khớp dạng thấp ảnh hưởng đến màng
của các khớp xương, gây ra đau sưng mà cuối cùng có thể dẫn đến mòn xương và biến
dạng khớp.
Rối loạn tự miễn dịch, viêm khớp dạng thấp
xảy ra khi hệ thống miễn dịch nhầm lẫn tấn công các mô cơ thể. Ngoài việc gây
ra vấn đề về khớp, viêm khớp dạng thấp cũng có thể ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể
với sốt và mệt mỏi.
Viêm khớp dạng thấp ở phụ nữ nhiều hơn
hai đến ba lần nam giới và thường xảy ra trong độ tuổi từ 40 và 60. Không có cách
chữa đặc hiệu viêm khớp dạng thấp, lựa chọn điều trị đã mở rộng đáng kể trong vài
thập kỷ qua.
Các triệu chứng
Các dấu hiệu và triệu chứng của viêm khớp
dạng thấp có thể bao gồm:
Đau khớp.
Sưng khớp.
Khớp mềm yếu khi chạm vào.
Tay sưng húp đỏ.
Da gà mô trên cánh tay.
Mệt mỏi.
Cứng khớp buổi sáng có thể kéo dài hàng
giờ.
Sốt.
Giảm trọng lượng.
Các khớp nhỏ hơn bị ảnh hưởng đầu tiên
Viêm khớp dạng thấp sớm có xu hướng ảnh
hưởng đến các khớp xương nhỏ đầu tiên - các khớp ở cổ tay, bàn tay, mắt cá chân
và bàn chân. Khi bệnh tiến triển, vai, khuỷu tay, đầu gối, hông, xương hàm và cổ
cũng có thể bị ảnh hưởng.
Trong hầu hết trường hợp, triệu chứng xảy
ra đối xứng - ở các khớp trên cả hai bên của cơ thể.
Triệu chứng có thể đến và đi
Viêm khớp dạng thấp có dấu hiệu và triệu
chứng có thể khác nhau ở mức độ nghiêm trọng và thậm chí có thể đến và đi. Thời
hạn hoạt động của bệnh tăng lên - khác với các thời kỳ thuyên giảm tương đối,
trong đó, sưng đau, khó ngủ và suy yếu dần hoặc biến mất.
Thực hiện một cuộc hẹn với bác sĩ nếu có
khó chịu dai dẳng và sưng nhiều khớp trên cả hai bên của cơ thể.
Nguyên nhân
Viêm khớp dạng thấp xảy ra khi hệ miễn dịch
tấn công màng hoạt dịch, màng bao quanh các khớp xương. Kết quả là tình trạng
viêm dày màng hoạt dịch, cuối cùng có thể xâm nhập và phá hủy sụn và xương
trong khớp. Các gân và dây chằng giữ các khớp cùng suy yếu và căng. Dần dần sẽ
mất đi hình dạng và sự liên kết của nó.
Các bác sĩ không biết bắt đầu quá trình
này khi nào, mặc dù di truyền có khả năng xuất hiện. Trong khi gen không thực sự
gây ra viêm khớp dạng thấp, có thể làm cho dễ bị do yếu tố môi trường - chẳng hạn
như nhiễm một số virus và vi khuẩn - có thể gây ra bệnh.
Yếu tố nguy cơ
Yếu tố có thể làm tăng nguy cơ viêm khớp
dạng thấp, bao gồm:
Giới tính. Phụ nữ có nhiều khả năng phát
triển viêm khớp dạng thấp hơn so với nam giới.
Tuổi. Viêm khớp dạng thấp có thể xảy ra ở
mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến nhất là bắt đầu độ tuổi từ 40 và 60.
Lịch sử gia đình. Nếu là thành viên của
gia đình có viêm khớp dạng thấp, có thể có nguy cơ cao của bệnh. Các bác sĩ không
tin có kế thừa viêm khớp dạng thấp trực tiếp. Thay vào đó, tin rằng có thể kế
thừa một khuynh hướng cho viêm khớp dạng thấp.
Hút thuốc. Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ
viêm khớp dạng thấp. Bỏ thuốc có thể làm giảm nguy cơ.
Các biến chứng
Viêm khớp dạng thấp gây thiệt hại chung
có thể cả suy và biến dạng khớp. Thiệt hại khớp xương có thể làm cho khó hoặc
không thể hoạt động hàng ngày. Có thể mất nhiều năng lượng hơn để thực hiện. Với
thời gian có thể không còn làm được gì cả. Phương pháp điều trị mới có thể ngăn
chặn thiệt hại chung hoặc ngăn chặn để có thể tiếp tục các hoạt động.
Kiểm tra và chẩn đoán
Ngoài các kỳ kiểm tra lâm sàng, bác sĩ có
thể chụp hình ảnh và xét nghiệm để giúp xác định nguyên nhân gây ra các dấu hiệu
và triệu chứng. Viêm khớp dạng thấp có thể khó chẩn đoán ở giai đoạn đầu bởi vì
dấu hiệu ban đầu và các triệu chứng của nó bắt chước nhiều bệnh khác. Và không
có thử nghiệm hoặc tìm kiếm khẳng định chẩn đoán.
Xét nghiệm máu. Những người bị viêm khớp
dạng thấp có xu hướng tỷ lệ lắng hồng cầu tăng cao (ESR, hoặc tỷ lệ sed), chỉ
ra sự hiện diện của một quá trình viêm trong cơ thể. Các xét nghiệm máu thường
tìm các yếu tố dạng thấp và kháng thể pepxide citrullinated (anti-CCP).
X quang. Bác sĩ có thể khuyên nên chụp X
quang để giúp theo dõi sự tiến triển của viêm khớp dạng thấp ở các khớp xương
theo thời gian.
Phương pháp điều trị và thuốc
Không có cách chữa đặc hiệu viêm khớp dạng
thấp. Thuốc có thể làm giảm viêm trong khớp để giảm đau và ngăn ngừa hoặc làm
chậm thiệt hại chung. Lao động và vật lý trị liệu có thể bảo vệ các khớp xương.
Nếu các khớp xương bị hỏng nặng do viêm khớp dạng thấp, phẫu thuật có thể là cần
thiết.
Thuốc
Nhiều loại thuốc dùng để điều trị viêm
khớp dạng thấp có tác dụng phụ nghiêm trọng. Các bác sĩ thường kê toa cho thuốc
với các tác dụng phụ ít nhất đầu tiên. Có thể cần thuốc mạnh hơn hoặc kết hợp các
loại thuốc khi bệnh tiến triển.
NSAIDs. Chống viêm không steroid (NSAID)
có thể làm giảm đau và giảm viêm. Các NSAID bao gồm ibuprofen (Advil, Motrin,
những loại khác) và naproxen sodium (Aleve). Phiên bản mạnh hơn của các NSAIDs
và những loại khác có sẵn theo toa. Các tác dụng phụ có thể bao gồm ù tai, tăng
thâm tím, loét dạ dày, bệnh tim, chảy máu dạ dày, bệnh gan và thận.
Steroid. Corticosteroid, chẳng hạn như
methylprednisolone (Medrol) và prednisone, giảm viêm và giảm đau và làm chậm
thiệt hại khớp. Các tác dụng phụ có thể bao gồm dễ bị bầm tím, loãng xương, đục
thủy tinh thể, tăng cân, khuôn mặt tròn và tiểu đường. Các bác sĩ thường kê một
corticosteroid để làm giảm các triệu chứng cấp tính, với mục tiêu từng bước giảm
dần rồi bỏ thuốc.
Thuốc chống thấp khớp (DMARDs). Các thuốc
này có thể làm chậm sự tiến triển của viêm khớp dạng thấp. DMARDs thường gặp
bao gồm methotrexate (Rheumatrex, Trexall), leflunomide (Arava),
hydroxychloroquine (Plaquenil), sulfasalazine (Azulfidine) và minocycline
(Dynacin, Minocin). Các tác dụng phụ khác nhau nhưng có thể bao gồm tổn thương
gan, tủy xương và nhiễm trùng phổi nghiêm trọng.
Ức chế miễn dịch. Những loại thuốc này hành
động để chế ngự hệ thống miễn dịch ngoài tầm kiểm soát trong viêm khớp dạng thấp.
Ví dụ như azathioprine (Imuran, Azasan), cyclosporine (Neoral, Sandimmune,
Gengraf) và cyclophosphamide (Cytoxan). Những thuốc này có thể làm tăng tính nhạy
cảm lây nhiễm.
Chất ức chế TNF-alpha. Yếu tố hoại tử khối
u-alpha (TNF-alpha) là một chất kháng viêm được sản xuất bởi cơ thể. Chất ức chế
TNF-alpha có thể giúp giảm đau, cứng khớp buổi sáng, khớp mềm hoặc khớp sưng -
thường trong vòng một hoặc hai tuần sau khi bắt đầu điều trị. Ví dụ bao gồm
etanercepx (Enbrel), infliximab (Remicade) và adalimumab (Humira). Tác dụng phụ
có thể bao gồm kích thích chỗ tiêm, suy tim sung huyết, rối loạn máu, ung thư hạch,
bệnh demyelinating và tăng nguy cơ nhiễm trùng.
Các loại thuốc khác. Một số thuốc mục tiêu
các chất gây viêm cơ thể tạo ra. Các thuốc này bao gồm anakinra (Kineret),
abatacepx (Orencia) và rituximab (Rituxan). Tác dụng phụ có thể bao gồm phản ứng
chỗ tiêm, giảm số lượng tế bào bạch cầu, đau đầu và tăng nhiễm trùng đường hô hấp
trên.
Trị liệu
Liệu pháp nghề nghiệp có thể giúp tìm những
cách khác nhau để tiếp cận công việc hàng ngày nhằm loại bỏ căng thẳng ra khỏi
khớp đau.
Các thiết bị có thể giúp dễ dàng hơn mà
không cần nhấn mạnh các khớp đau. Ví dụ, bằng cách sử dụng các công cụ thiết kế
đặc biệt và có thể làm việc trong bếp dễ dàng hơn, nếu bị đau ở ngón tay. Hãy
thử một gậy để giúp đi xung quanh. Bác sĩ hoặc chuyên gia trị liệu nghề nghiệp
có thể có những ý tưởng về những loại thiết bị trợ giúp có thể hữu ích.
Catalogs và cửa hàng cung cấp y tế cũng có thể là nơi để tìm ý tưởng.
Phẫu thuật
Nếu thuốc không ngăn chặn hoặc làm chậm
thiệt hại chung, bác sĩ có thể xem xét giải phẫu để sửa chữa các khớp bị hư hỏng.
Phẫu thuật có thể giúp khôi phục khả năng sử dụng khớp. Nó cũng có thể làm giảm
đau và dị dạng. Viêm khớp dạng thấp, phẫu thuật có thể bao gồm một hoặc nhiều các
thủ tục sau đây:
Thay khớp). Trong phẫu thuật thay khớp,
phẫu thuật loại bỏ những phần hư hỏng chung và chèn chân tay giả làm bằng kim
loại và nhựa.
Sửa chữa gân. Viêm và thiệt hại chung có
thể gây ra lỏng hoặc rách gân quanh khớp. Bác sĩ phẫu thuật có thể sửa chữa các
dây chằng quanh khớp.
Loại bỏ lớp lót khớp (synovectomy). Nếu
lớp niêm mạc xung quanh (synovium) khớp bị viêm và gây đau, bác sĩ phẫu thuật có
thể đề nghị loại bỏ lớp lót của khớp.
Hợp nhất khớp (arthrodesis). Phẫu thuật hợp nhất có thể được đề nghị để ổn định hoặc
tổ chức lại một phần và để giảm đau khi thay khớp không phải là một lựa chọn.
Phẫu thuật mang nguy cơ nhiễm trùng, chảy
máu và đau đớn. Thảo luận về những lợi ích và rủi ro với bác sĩ.
Phong cách sống và biện pháp khắc phục
Có thể thực hiện các bước để chăm sóc
cho cơ thể nếu có viêm khớp dạng thấp. Những biện pháp tự chăm sóc, khi được sử
dụng cùng với thuốc viêm khớp dạng thấp, có thể giúp quản lý các dấu hiệu và
triệu chứng.
Tập thể dục thường xuyên
Tập thể dục nhẹ nhàng có thể giúp tăng cường
cơ xung quanh các khớp xương, và nó có thể giúp chống lại mệt mỏi. Kiểm tra với
bác sĩ trước khi bắt đầu tập thể dục. Nếu chỉ mới bắt đầu, bắt đầu bằng cách đi
bộ. Hãy thử bơi hoặc thể dục nhịp điệu nhẹ nhàng dưới nước.
Tránh bị thương hoặc bị viêm khớp. Nếu cảm
thấy mới đau khớp, hãy ngăn chặn. Đau mới kéo dài hơn hai giờ sau khi tập thể dục
có thể có nghĩa là đã quá mức. Nếu cơn đau kéo dài hơn một vài ngày, gọi bác sĩ.
Áp nóng hay lạnh
Nhiệt có thể giúp giảm đau và thư giãn căng
thẳng và đau cơ. Một trong những cách dễ nhất và hiệu quả nhất để áp nhiệt là để
vòi sen nóng hoặc tắm trong 15 phút. Các tùy chọn khác bao gồm sử dụng một gói
nóng hoặc sưởi ấm điện.
Lạnh có thể giảm cảm giác đau. Lạnh cũng
có tác dụng gây tê và giảm co thắt cơ. Không sử dụng phương pháp điều trị lạnh
nếu có lưu thông kém hoặc tê. Kỹ thuật có thể bao gồm sử dụng túi lạnh, ngâm các
khớp bị ảnh hưởng trong nước lạnh và massage đá.
Nhiều người bị viêm khớp dạng thấp tìm cứu
trợ bằng cách ngâm khớp đau trong nước ấm bốn phút và sau đó trong nước lạnh
trong một phút. Lặp lại chu kỳ một giờ rưỡi, kết thúc bằng nước ấm.
Thư giãn
Tìm cách đối phó với cơn đau bằng cách
giảm stress trong cuộc sống. Kỹ thuật như thôi miên, hình ảnh hướng dẫn hít thở
sâu và thư giãn cơ đều có thể được sử dụng để kiểm soát cơn đau.
Thay thế thuốc
Một số bổ sung và thay thế phương pháp điều
trị thông thường có thể cho viêm khớp dạng thấp, bao gồm:
Cây sấm sét. Các chế phẩm làm từ vỏ rễ cây
này được sử dụng trong y học cổ truyền Trung Quốc để điều trị các bệnh viêm và
tự miễn. Nghiên cứu chỉ ra rằng nó có thể hữu ích trong điều trị viêm khớp dạng
thấp. Tác dụng phụ bao gồm tiêu chảy, thay đổi kinh nguyệt và rụng tóc.
Dấu thực vật. Các hạt của anh thảo, cây
lưu ly và nho đen có chứa một loại acid béo có thể giúp đỡ cơn đau viêm khớp dạng
thấp và cứng khớp buổi sáng. Các tác dụng phụ có thể bao gồm buồn nôn, tiêu chảy
và nóng. Một số loại dầu thực vật có thể gây tổn thương gan hoặc tương tác với
thuốc, nên kiểm tra với bác sĩ đầu tiên.
Dầu cá. Một số nghiên cứu sơ bộ đã phát
hiện ra rằng bổ sung dầu cá có thể làm giảm đau viêm khớp dạng thấp và cứng khớp.
Các tác dụng phụ có thể bao gồm buồn nôn, ợ hơi và mùi tanh trong miệng. Dầu cá
có thể tương tác với thuốc, nên kiểm tra với bác sĩ đầu tiên.
Tai chi. Điều này liên quan đến việc tập
nhẹ nhàng kéo dài kết hợp với hít thở sâu. Nhiều người sử dụng tai chi để giảm
bớt căng thẳng trong cuộc sống của họ. Nghiên cứu nhỏ đã tìm thấy tai chi có thể
làm giảm đau viêm khớp dạng thấp. Khi được dẫn dắt bởi người hướng dẫn có kiến
thức, tai chi là an toàn. Nhưng không làm bất cứ động thái gây ra đau đớn.
Đối phó và hỗ trợ
Mức độ ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày
của viêm khớp dạng thấp phụ thuộc một phần vào đối phó với căn bệnh này. Nói
chuyện với bác sĩ hoặc y tá về các chiến lược đối phó. Với thời gian sẽ tìm thấy
các chiến lược làm việc tốt nhất. Trong khi đó, cố gắng:
Hãy kiểm soát. Với bác sĩ, làm một kế hoạch
để quản lý bệnh viêm khớp. Điều này sẽ giúp cảm thấy trách nhiệm. Nghiên cứu
cho thấy những người kiểm soát điều trị và chủ động quản lý ít trải nghiệm đau đớn.
Biết giới hạn. Nghỉ ngơi khi đang mệt mỏi.
Viêm khớp dạng thấp có thể làm cho dễ bị mệt mỏi và yếu cơ. Nghỉ ngơi một phần
hay ngủ ngắn không ảnh hưởng đến giấc ngủ ban đêm có thể hữu ích.
Kết nối với người khác. Giữ cho gia đình
biết cảm nhận. Họ có thể lo lắng nhưng không thể cảm thấy thoải mái về nỗi đau.
Tìm một thành viên trong gia đình hay bạn bè có thể nói chuyện khi cảm thấy đặc
biệt quá tải. Ngoài ra, kết nối với người khác, những người có viêm khớp dạng
thấp.
Hãy dành thời gian cho chính mình. Tìm
thời gian cho những gì thích, cho dù đó là thời gian để viết nhật ký, đi bộ hoặc
nghe nhạc. Sử dụng thời gian này để giảm bớt căng thẳng và suy nghĩ về cảm xúc.
Theo dieu tri
