Trong các trường hợp có thai ngoài ý muốn vì những lý
do khác nhau (như công tác, kinh tế khó khăn...) thì việc đình chỉ thai là cần
thiết.
Đình chỉ thai là một thủ thuật an toàn nếu được thực
hiện trong điều kiện đảm bảo và do cán bộ
y tế đủ trình độ đảm trách. Vì vậy, việc áp dụng các biện pháp đình chỉ thai
nghén nên thực hiện ở các tuyến y tế có đủ điều kiện, nhằm giảm các tai biến có
thể xảy ra.
Đình chỉ thai hiện nay gồm hai phương pháp: nội khoa
và nạo hút thai.
1. PHÁ
THAI NỘI KHOA (đối với tuổi thai không quá 49 ngày)
1.1. Các
thuốc sử dụng
Mifepriston (RU 486): là 17 Norsteroid có tính kháng
Progesteron, có hiệu quả gây thai chết. Mifepriston tranh chấp các thụ thể
progesteron.
Misoprostol (Cytotec, Alsoben): là một prostaglandin
E1 có tác dụng gây co tử cung.
1.2. Cách sử
dụng
Cho bệnh nhân uống 1 viên Mifepriston 200mg, theo dõi
mạch, huyết áp, tình trạng toàn thân trong 15 phút. Sau 36 - 48 giờ uống
Misoprostol (400mcg), theo dõi sau 4 giờ. Việc dùng Misoprostol tại nhà là an
toàn với điều kiện người phụ nữ dễ dàng đến cơ sở y tế không quá 30 phút bằng bất
cứ phương tiện gì.
Có thể cho uống thêm Paracetamol, Papaverin.
- Đa số
trường hợp sẽ sẩy thai tự nhiên một thì, không cần phải nạo kiểm tra buồng tử
cung.
- Nếu
sau khi sẩy thai, ra máu nhiều thì nạo cầm máu cho kháng sinh, theo dõi 5 - 7
ngày.
2. HÚT
THAI CHÂN KHÔNG
2.1. Chỉ định
Tuổi thai ≤ 12 tuần.
2.2. Chống
chỉ định
Nhiễm trùng đường sinh dục cấp.
3. Kỹ
thuật
Cho uống thuốc giảm đau trước nửa giờ. Khám xác định
kích thước và tư thế tử cung Thay găng vô khuẩn.
Sát khuẩn âm hộ, trải săng sạch.
Đặt van âm đạo, sát khuẩn cổ tử cung, âm đạo. Gây tê
tại cổ tử cung.
Đo buồng tử cung bằng ống hút.
Nong cổ tử cung nếu cần. Hút thai.
Kiểm tra chất hút.
Xử lý dụng cụ và chất thải theo quy trình.
Sau thủ thuật, cần theo dõi 30 phút, cho kháng sinh
uống trong 5 - 7 ngày và hẹn tái khám sau 7 ngày.
Bệnh nhân có thể ra ít máu một vài ngày, không sốt,
không đau bụng, kinh nguyệt thường trở lại sau 1 tháng.
Thủ thuật được coi là kết quả khi tử cung không to lên
sau 2 tuần thăm khám lại và xét nghiệm thai nghén âm tính. Nếu xét nghiệm còn dương
tính và siêu âm còn sót tổ chức thì nên hút lại.
3. PHÁ
THAI BẰNG PHƯƠNG PHÁP NONG VÀ NẠO
3.1. Chỉ định
Tuổi thai từ 8 đến 12 tuần lễ và ở những nơi chưa thực
hiện hút thai.
3.2. Kỹ thuật
Giảm đau toàn thân
Đặt van âm đạo, sát khuẩn âm đạo, cổ tử cung, sau
khi đã khám để xác định độ lớn và tư thế của tử cung.
Nong cổ tử cung từ số nhỏ đến lớn tuỳ tuổi thai.
Dùng kẹp hình tim luồn vào buồng tử cung, khi chạm vào
đáy tử cung thì lùi lại một ít để gắp thai.
Dùng thìa nạo lại lòng tử cung. Khi niêm mạc tử cung
sạch, người nạo có cảm giác gờn gờn ở đầu thìa.
Đo lại buồng tử cung (nếu cần). Xử lý dụng cụ và chất
thải.
Trong khi gắp và nạo lòng tử cung, có thể truyền 5 đơn
vị oxytoxin trong dung dịch Dextrose 5% hay tiêm bắp 5 - 10 đơn vị oxytoxin để
tử cung go tốt và tránh thương tổn niêm mạc tử cung.
Sau nạo xong cần cho kháng sinh 5 - 7 ngày, theo dõi
tình trạng nhiễm khuẩn, ra máu kéo dài, sốt , đau bụng...
3.3. Các
tai biến có thể xảy ra trong và sau nạo thai
- Choáng
do đau.
- Chảy
máu do đờ tử cung, sót rau, rách hoặc thủng tử cung.
- Thủng
tử cung, bệnh nhân cảm giác đau chói, có dấu xuất huyết nội. Cần theo dõi sát, để
phát hiện kịp thời, có thể can thiệp bằng phẫu thuật nếu cần.
- Nhiễm
trùng sau nạo do sót rau, hay do không được vô khuẩn cần cho kháng sinh mạnh,
sau 1, 2 ngày thì nạo lại.
- Dính
buồng tử cung do hút, nạo gây tổn thương niêm mạc tử cung. 2, 3 tháng sau nạo
không có kinh, kèm đau bụng vùng tiểu khung. Có thể xác định bằng chụp buồng tử
cung có thuốc cản quang, siêu âm.
- Nhiễm
trùng nặng, tử vong, đặc biệt trong các trường hợp nạo phá thai không an toàn.
4. PHƯƠNG
PHÁP NONG - GẮP
4.1. Chỉ định
Tuổi thai từ 13 đến 18 tuần.
4.2. Kỹ thuật
Phương pháp này chỉ áp dụng ở các bệnh viện thành phố,
tuyến tỉnh và tuyến trung ương.
Cần thận trọng với các trường hợp dị dạng sinh dục,
có sẹo mổ cũ và các bệnh nội khoa.
Sử dụng thuốc Misoprostol (Cytotec) để làm mềm cổ tử
cung.
Nong cổ tử cung bằng que nong, sau đó dùng bơm chân
không ống hút lớn (12mm) kết hợp với kẹp gắp thai để lấy thai ra.
Sau thủ thuật cần theo dõi sát mạch, nhiệt, huyết áp,
máu âm đạo, đau bụng, co hồi tử cung trong vòng 4 giờ.
Dùng kháng sinh 5 - 7 ngày. Hẹn tái khám sau 10 - 15
ngày để xử trí kịp thời các tai biến có thể xảy ra.
5. TƯ VẤN
NẠO PHÁ THAI
Thảo luận kỹ với khách hàng về quyết định chấm dứt
thai kỳ.
Cần nói rõ sự nguy hiểm và những tai biến có thể xảy
ra trong lúc nạo phá thai và những hậu quả của nó.
Sau khi nạo phá thai, cần nói rõ các dấu hiệu nguy
hiểm cho khách hàng biết để đến khám ngay, tránh tình trạng chậm trễ gây hậu quả
nghiêm trọng cho tính mạng của khách hàng.
Cần thông tin về các biện pháp tránh thai, hướng dẫn
lựa chọn biện pháp thích hợp và sử dụng đúng, để tránh có thai ngoài ý muốn.
Nói rõ các dấu hiệu có thai sớm để khách hàng nhận
biết, hạn chế các trường hợp phá thai lớn gây hậu quả nghiêm trọng.
