Định nghĩa
Hội chứng đau khu vực (CRPS) là một tình
trạng mãn tính phổ biến thường ảnh hưởng tới tay hoặc chân. Hiếm khi, hội chứng
đau có thể ảnh hưởng các bộ phận khác của cơ thể.
Hội chứng đau khu vực được đánh dấu bằng
nóng hoặc đau dữ dội, cũng có thể bị sưng, đổi màu da, nhiệt độ thay đổi, ra mồ
hôi bất thường và quá mẫn cảm khu vực bị ảnh hưởng.
Nguyên nhân của hội chứng đau khu vực là
không rõ, mặc dù nó thường sau một cơn bệnh hay chấn thương. Điều trị hội chứng
đau khu vực có hiệu quả nhất khi bắt đầu. Trong trường hợp như vậy, cải thiện và
thuyên giảm thậm chí là có thể.
Các triệu chứng
Các triệu chứng chính của hội chứng đau
khu vực là đau đớn mà tệ hơn theo thời gian. Các dấu hiệu và triệu chứng bao gồm:
Nóng đau ở cánh tay, chân.
Nhạy cảm da.
Thay đổi về nhiệt độ, màu sắc và kết cấu
da. Những lúc da có thể mồ hôi và vào các thời điểm khác nó có thể lạnh. Màu da
có thể từ vằn màu trắng và màu đỏ hoặc màu xanh. Da có thể trở thành mỏng hoặc
sáng bóng trong khu vực bị ảnh hưởng.
Thay đổi tăng trưởng tóc và móng.
Cổ cứng, sưng.
Bắp thịt co thắt, suy nhược và teo.
Giảm khả năng di chuyển các phần cơ thể
bị ảnh hưởng.
Các triệu chứng có thể thay đổi theo thời
gian và khác nhau từ người này sang người khác. Phổ biến nhất là sưng, tấy đỏ,
những thay đổi đáng chú ý ở nhiệt độ và quá mẫn cảm (đặc biệt là lạnh) xảy ra đầu
tiên. Theo thời gian, chân tay bị ảnh hưởng có thể trở nên lạnh, nhạt màu da và
móng tay thay đổi cũng như co thắt cơ. Khi những thay đổi này xảy ra, tình trạng
thường không thể đảo ngược.
Nếu trải nghiệm liên tục, đau nghiêm trọng
ảnh hưởng đến chi và cảm giác hoặc di chuyển dường như không thể chịu được, hãy
gặp bác sĩ để xác định nguyên nhân.
Nguyên nhân
Hội chứng đau xảy ra trong hai loại dấu
hiệu và triệu chứng tương tự, nhưng nguyên nhân khác nhau:
Loại 1. Trước đây được gọi là hội chứng
loạn dưỡng giao cảm phản xạ, loại này xảy ra sau khi một căn bệnh hoặc thương tích
mà không thiệt hại trực tiếp các dây thần kinh ở chi bị ảnh hưởng. Khoảng 90 phần
trăm số người bị hội chứng đau khu vực là loại 1.
Loại 2. Được gọi là nhạy cảm với rung động
nhỏ, loại này sau một chấn thương dây thần kinh.
Nhiều trường hợp hội chứng đau khu vực xảy
ra sau chấn thương mạnh cánh tay hoặc chân, như vết thương do đạn bắn hoặc mảnh
bom nổ. Những chấn thương khác chẳng hạn như phẫu thuật, cơn đau tim, nhiễm trùng,
gãy xương và thậm chí cả bong gân mắt cá chân cũng có thể dẫn đến hội chứng đau
khu vực. Không phải ai cũng hiểu rõ tại sao những chấn thương có thể gây ra hội
chứng đau khu vực.
Các biến chứng
Nếu hội chứng đau không phải là chẩn đoán
và điều trị ở giai đoạn đầu, bệnh có thể tiến triển các dấu hiệu và triệu chứng.
Có thể bao gồm:
Teo cơ. Nếu tránh di chuyển cánh tay hoặc
chân vì đau hoặc nếu gặp khó khăn khi di chuyển chân tay vì độ cứng, da và cơ bắp
có thể bắt đầu teo.
Co cứng. Có thể bị co cứng cơ. Điều này
có thể dẫn đến tình trạng trong đó bàn tay và ngón tay hoặc chân và ngón chân cố
định.
Hội chứng đau vùng phức tạp đôi khi có
thể lan đến nơi khác trong cơ thể trong những mô hình:
Loại liên tục. Các triệu chứng có thể di
chuyển từ các vị trí ban đầu, ví dụ từ bàn tay đến vai, thân và mặt.
Loại soi gương. Các triệu chứng có thể
lan từ chân tay đến chân tay đối diện.
Loại độc lập. Đôi khi, các triệu chứng có
thể nhảy đến một phần xa của cơ thể.
Kiểm tra và chẩn đoán
Chẩn đoán hội chứng đau khu vực dựa trên
kết quả kiểm tra và lịch sử y tế. Không có thử nghiệm duy nhất có thể chẩn đoán
dứt khoát hội chứng đau khu vực, nhưng các thủ tục sau đây có thể cung cấp manh
mối quan trọng:
Chiếu xương. Một chất phóng xạ được tiêm
vào tĩnh mạch, một trong những thủ tục kiểm tra xương với một hình ảnh đặc biệt.
Kiểm tra hệ thống thần kinh giao cảm. Các
xét nghiệm này tìm kiếm các rối loạn ở hệ thần kinh giao cảm. Các xét nghiệm khác
có thể đo số lượng mồ hôi trên cả tay chân. Kết quả có thể chỉ ra hội chứng đau
khu vực.
X quang. Mất khoáng chất từ xương có thể
hiển thị trên X quang trong giai đoạn sau của bệnh.
Chụp cộng hưởng từ (MRI). Hình ảnh chụp
bởi thiết bị MRI có thể hiển thị một số thay đổi mô.
Phương pháp điều trị và thuốc
Hội chứng đau khu vực có thể tiến triển
và thuyên giảm nếu điều trị bắt đầu trong vòng vài tháng khi các triệu chứng đầu
tiên. Thông thường, sự kết hợp của phương pháp điều trị khác nhau là cần thiết.
Bác sĩ sẽ điều trị dựa trên trường hợp cụ thể. Điều trị tùy chọn bao gồm:
Thuốc
Các bác sĩ sử dụng thuốc khác nhau để điều
trị các triệu chứng của hội chứng đau khu vực. Toa thuốc kháng viêm không
steroid (NSAIDs) như aspirin, ibuprofen và naproxen sodium có thể giảm đau và
viêm. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể khuyên nên dùng thuốc theo toa. Ví
dụ, thuốc chống trầm cảm, chẳng hạn như amitripxylin và thuốc chống co giật, như
Gabapentin được sử dụng để điều trị cơn đau bắt nguồn từ một dây thần kinh bị hư
hỏng. Corticosteroid, chẳng hạn như prednisone có thể làm giảm viêm.
Bác sĩ có thể đề nghị thuốc khác, chẳng
hạn như alendronate và calcitonin. Opioid có thể là một lựa chọn khác. Được dùng
với liều lượng thích hợp, có thể kiểm soát đau chấp nhận được. Tuy nhiên, có thể
không thích hợp nếu có tiền sử lạm dụng thuốc hoặc bệnh phổi.
Một số thuốc giảm đau, chẳng hạn như chất
ức chế COX 2 có thể làm tăng nguy cơ đau tim và đột quỵ. Thảo luận về những rủi
ro cá nhân với bác sĩ.
Liệu pháp
Áp nhiệt và lạnh. Áp lạnh có thể làm giảm
sưng và ra mồ hôi. Nếu các khu vực bị ảnh hưởng lạnh, áp dụng nhiệt có thể cung
cấp cứu trợ.
Thuốc giảm đau. Nhiều loại kem có sẵn có
thể làm giảm quá mẫn cảm, chẳng hạn như lidocain hoặc kết hợp Ketamine,
clonidine và amitripxylin.
Vật lý trị liệu. Nhẹ nhàng, hướng dẫn các
chi bị ảnh hưởng có thể cải thiện tầm vận động và sức mạnh.
Thuốc chẹn kinh. Tiêm thuốc tê để chặn các
sợi dây thần kinh bị ảnh hưởng gây đau có thể làm giảm đau ở một số người.
Điện kích thích thần kinh. Đau mãn tính đôi
khi giảm nhẹ bằng cách áp dụng xung điện đến dây thần kinh.
Phản hồi sinh học. Trong một số trường hợp,
các kỹ thuật tập phản hồi sinh học có thể giúp đỡ. Trong phản hồi sinh học, tập
để trở thành ý thức hơn về cơ thể để có thể thư giãn cơ thể và giảm đau.
Kích thích tủy sống. Bác sĩ chèn điện cực
nhỏ dọc theo cột sống. Một nguồn điện nhỏ kích thích tủy sống để giảm đau.
Đối phó và hỗ trợ
Sống với tình trạng đau mãn tính có thể
là thử thách, đặc biệt là khi xảy ra với hội chứng đau khu vực phức tạp, người
thân và gia đình có thể không tin cảm giác đau nhiều như mô tả. Chia sẻ thông
tin từ các nguồn đáng tin cậy về hội chứng đau khu vực với những người thân để
giúp họ hiểu những gì đang trải qua.
Chăm sóc sức khỏe thể chất và tinh thần
bằng các gợi ý sau:
Duy trì hoạt động bình thường hàng ngày
là tốt nhất có thể.
Tự mình đi lại.
Hãy kết nối với bạn bè và gia đình.
Tiếp tục theo đuổi sở thích và thưởng thức.
Nếu hội chứng đau khu vực gây khó khăn làm
những điều thích, hãy hỏi bác sĩ về những cách để vượt qua trở ngại.
Hãy ghi nhớ rằng sức khỏe thể chất có thể
trực tiếp ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần. Từ chối, tức giận và thất vọng là phổ
biến với các bệnh mãn tính.
Đôi khi, có thể cần thêm các công cụ để đối
phó với những cảm xúc. Bao gồm trị liệu hành vi hay tâm lý học. Họ cũng có thể
dạy cho kỹ năng đối phó bao gồm các kỹ thuật thư giãn.
Đôi khi gia nhập nhóm hỗ trợ, có thể
chia sẻ kinh nghiệm và cảm xúc với người khác. Hãy hỏi bác sĩ các nhóm hỗ trợ có
sẵn trong cộng đồng.
Phòng chống
Các biện pháp sau đây có thể giúp giảm
nguy cơ mắc hội chứng đau khu vực:
Bổ sung vitamin C sau khi gãy xương.
Nghiên cứu cho thấy những người bổ sung vitamin C hàng ngày sau khi gãy xương có
nguy cơ thấp hơn hội chứng đau khu vực so với những người không dùng vitamin C.
Vận động sớm sau cơn đột quỵ. Một số
nghiên cứu cho thấy những người ra khỏi giường và đi bộ xung quanh ngay sau khi
đột quỵ, giảm bớt nguy cơ hội chứng đau khu vực.
