Theo các chuyên gia, “miễn
dịch cộng đồng” là giải pháp tốtnhất bởi càng nhiều người được tiêm vắcxin thì
dân số càng được bảo vệ.
Vắcxin thực sự như thế
nào?
Lịch sử vắcxin là một
quãng đường dài đầy thăng trầm. Khi mới xuất hiện, vắcxin được ví như một kỳ
quan mới của công nghệ hiện đại, nhưng hiện nay nó lại là khởi nguồn của hầu hết
các tranh cãi gắt gao trong y học.
Có thể chúng ta sẽ không
bao giờ ngã ngũ về lợi và hại của vắcxin. Tuy nhiên, từ những nghiên cứu khoa học
gần đây, chúng ta đã khẳng định được một số thông tin sau.
Một số loại vắcxin có
chứa thủy ngân: Đúng
Thimerosal có chứa tới
50% là thủy ngân có tác dụng diệt khuẩn. Theo Trung tâm Phòng và Kiểm soát bệnh
Hoa Kỳ (CDC), chất này có mặt trong hầu hết vắcxin cúm.
Tuy nhiên, từ năm 2001,
thimerosal đã không được sử dụng trong vắcxin định kỳ cho trẻ dưới 6 tuổi. Loại
này và một số vắcxin cho người lớn và trẻ lớn đều khác có loại không chứa
thimerosal hoặc chỉ chứa một lượng rất nhỏ.
Vắcxin gây chứng tự kỷ:
Sai
Năm 1998, Andrew
Wakefield đã công bố kết quả nghiên cứu nhỏ lẻ của mình, cho rằng vắcxin chống sởi,
quai bị và rubella (MMR) có thể dẫn đến hội chứng tự kỷ. Nghiên cứu này đã dấy lên
mối lo ngại làm giảm tỷ lệ tiêm vắcxin dẫn đến những đợt bùng phát bệnh sau này.
Tuy nhiên, nghiên cứu bị
cho là không có cơ sở, tờ tạp chí đăng kết quả nghiên cứu đó đã phải rút lại bài
viết của mình. Năm 2004, Viện y khoa đã công bố bản báo cáo cho thấy không có bằng
chứng khoa học nào chứng minh MMR và tự kỷ có liên quan đến nhau. Tháng 9/2010,
CDC cũng cho biết kết quả tương tự.
“Việc trẻ không được tiêm
vắcxin còn nguy hiểm hơn,” bác sỹ Carie Nelson, Chủ tịch Ủy ban Y tế Cộng đồng
cho biết.
Vắcxin gây tác dụng phụ:
Đúng
Vắcxin có tác dụng phụ,
hay gặp nhất là đau ở chỗ tiêm và sốt, hai triệu chứng này dễ dàng bị đẩy lùi bằng
acetaminophen và ibuprofen. Ít gặp hơn là các cơn động kinh (co giật hoặc long mắt).
Các nguy cơ cũng còn tùy
thuộc vào loại vắcxin. Ví dụ, cứ 14 000 trẻ chích ngừa DTaP thì có một trẻ bị động
kinh; tỷ lệ này ở vắcxin MMR là 1/3000.
Một số trẻ có nguy cơ
chịu tác dụng phụ cao hơn trẻ khác. Trong trường hợp này,theo CDC, tốt nhất là
nên cảnh báo gia đình hoặc không cho trẻ tiêm loại vắcxin đó.
Nếu những người khác đều
tiêm vắcxin thì mình cũng an toàn: Sai
Chỉ là “nếu” thôi. Theo
bác sỹ nhi khoa Ari Brown, những gia đình cùng không tiêm ngừa cho con thường gửi
trẻ đi học ở cùng trường, cùng một nhóm bạn, dođó, những bệnh mà lẽ ra vắcxin có
thể phòng ngừa rất dễ lây lan.
Đợt bùng phát bệnh ở
San Diego và Boulder, Colo đã chứng minh điều đó. Hơn nữa,một số người không thể
tiêm vắcxin do cản trở tuổi tác và sức khỏe. Ngoài ra, mầm bệnh uốn ván và viêm
gan A có thể xâm nhập từ đất và thực phẩm nhiễm bẩn chứkhông nhất thiết từ người
khác.
Vắcxin đảm bảo chúng ta
được an toàn: Sai
Vắcxin không đảm bảo có
thể bảo về chúng ta 100% khỏi bệnh tật, tuy nhiên,chúng có thể giúp hạn chế tác
hại của bệnh.
Chẳng hạn như vắcxin phòng
cúm và thủy đậu, chúng ta vẫn có thể bị nhiễm khi đã tiêm ngừa, tuy nhiên mức độ
nhẹ hơn rất nhiều. Theo bác sỹ Brown, vắcxin có hiệuquả 80% ngăn ngừa bệnh và
100% hạn chế tác hại bệnh.
Theo các chuyên gia “miễn
dịch cộng đồng” là giải pháp tốt nhất, càng nhiều ngườiđược tiêm vắcxin thì dân
số sẽ được bảo vệ nhiều hơn, bao gồm cả những người không thể tiêm vắcxin do hạn
chế sức khỏe và tuổi tác, hoặc các lý do tôn giáo.
Tiêm vắcxin quá nhiều sẽ
làm hệ miễn dịch yếu đi: Sai
Mỗi liều vắcxin khiến
cho cơ thể có phản ứng miễn dịch và tạo ra kháng thể giúp chống lại được căn bệnh
khi nó xuất hiện.
Hãy cho trẻ em chích ngừa
nhiều loại vắcxin cùng lúc để bảo vệ trẻ càng sớm càng tốt.
Chỉ tiêm vắcxin cho trẻ
nhỏ: Sai
Có nhiều loại vắcxin dùng
cho trẻ lớn và người trưởng thành. Cụ thể như việc chích ngừa cúm định kỳ hàng năm.
Sinh viên đại học nên được
tiêm vắcxin phòng chống viêm màng não trước khi sống tập thể, người già thì nên
tiêm vắcxin phòng viêm phổi.
Người lớn cũng cần hỗ
trợ chống bệnh uốn ván và chứng ho gà. Vì trẻ nhỏ dưới 4 tuổi không đề kháng được
bệnh ho mà lại rất dễ nhiễm bệnh này từ người lớn.
Chích ngừa HPV chỉ dành
cho con gái: Sai
Có hai loại vắcxin chống
HPV: Cervarix dành cho nữ từ 10 đến 25 tuổi, và ardasil cho nữ từ 9 đến 26 tuổi.
Tuy nhiên, Gardasil cũng có thể được sử dụng cho nam từ 9 đến 26 tuổi để chống lại
virus HPV tuýp 6 và 11.
Tuy nhiên, nữ giới tiêm
vắcxin này nhiều hơn nam giới.
Phụ nữ mang thai không được
tiêm vắcxin: Sai
Ý kiến này chỉ đúng một
phần. Theo Hiệp hội sức khỏe gia đình Mỹ, phụ nữ mang thai không nên tiêm vắcxin
thủy đậu và MMR; nhưng vắcxin phòng cúm thụ động làrất cần thiết vì trong thời
gian này, hệ miễn dịch của họ rất yếu và dễ bị nhiễm bệnh hơn.
Tuy nhiên, chỉ có 11%
phụ nữ mang thai đi chích ngừa cúm trong khi việc chích ngừa còn kích thích cơ
thể người mẹ sản sinh kháng thể bảo vệ em bé trong suốt 6 tháng đầu đời.
Miễn dịch tự nhiên là tốt
hơn: Đúng
Bác sỹ Nelson cho hay
khi bị nhiễm bệnh hệ miễn dịch tự nhiên được kích thích tốthơn so với tác động
của vắcxin. (Ngoại trừ bệnh cúm do bệnh này có khuynh hướng thay đổi thường xuyên).
Nhưng chúng ta sẽ có sự chuẩn bị tốt hơn nếu tiêm vắcxin phòng ngừa.
Bác sỹ Nelson cho biết
vấn đề của hệ miễn dịch tự nhiên là ở các bệnh phức hợp.Chẳng hạn, bệnh thủy đậu
có thể dẫn tới viêm não, viêm phổi hoặc nếu trẻ gãi quá nhiều, có thể bị các bệnh
về da như MRSA. Nếu nhiễm virus bại liệt, trẻ cóthể bị liệt suốt đời, quai bị, điếc,
cúm Haemophilus loại B (Hib) và tổn thương não. Do đó, chúng ta không nên chỉ trông
chờ vào hệ miễn dịch tự nhiên mà hãy cho trẻ tiêm vắcxin từ trước.
Không cần tiêm vắcxin nữa
vì căn bệnh đã được xóa sổ: Sai
Căn bệnh truyền nhiễm
duy nhất ở người đã được WHO công bố xóa sổ là bệnh đậu mùa. Còn cho đến nay vẫn
có những trận bùng phát bệnh quai bị, sởi và ho gà.
Vắcxin có thể bảo vệ chúng
ta khi chúng ta sống giữa những người chưa tiêm vắcxin. Theo WHO, dưới 95% người
dân Tây Âu tiêm vắcxin và đó cũng là nơi có số người nhiễm sởi chiếm tới 82% năm
2009.
Vắcxin là công cụ kiếm
tiền của bác sỹ: Sai
Vắcxin không phải là cần
câu cơm của bác sỹ. Bác sỹ Nelson còn cho rằng họ còn phải mất thêm tiền vì vắcxin
do công sức đòi hỏi nhiều hơn.
Doanh thu từ vắcxin chỉ
chiếm khoảng 1,5% tổng doanh thu ngành dược. Các bác sỹ hiện nay gặp khó khăn do
quá ít công ty dược đồng ý sản xuất vắcxin. 30 năm trước , có hơn 30 công ty sản
xuất loại dược phẩm này nhưng ngày nay chỉ còn 5 công ty chiếm 80% thị phần.
Nguồn vietnamplus.vn
